Ατά κοιλίαν ΄κί γομών’νε
Απο την Παναγιωτα Ιωακειμίδου
Όταν έσκυβα πάνω από πράγματα που η μάνα μου τα θεωρούσε άχρηστα, πάντα έπεφτε η ίδια κουβέντα, κοφτή σαν μαχαίρι και ζεστή σαν ψωμί φρεσκοψημένο: ατά κοιλίαν ’κί γομών’νε.
Με δυο λέξεις σου έκλεινε όλους τους πλατιασμούς, όλες τις περιπλανήσεις στο περιττό. «Αυτά δεν γεμίζουν την κοιλιά», άρα είναι μάταια, ξοδεύουν τον χρόνο, τραβούν τη σκέψη μακριά από το ουσιαστικό.
Ήταν ο τρόπος της να πει πως η ζωή θέλει πράξεις, όχι φούσκες.
Κι όσο μεγαλώνεις, αρχίζεις να καταλαβαίνεις ότι αυτή η φράση δεν είναι απλώς μια μάνα που γκρινιάζει, είναι κομμάτι μιας πανάρχαιας σοφίας που περπατάει αιώνες τώρα στο ελληνικό χώμα.
Στα αρχαία αγγίζει την ίδια ιδέα η φράση οὐκ εἰς γαστέρα—κάτι που δεν τρέφει, δεν ωφελεί, δεν στηρίζει.
Στα σατιρικά έργα του Αριστοφάνη η άδεια κοιλιά γίνεται σύμβολο των ψεύτικων λόγων.
Αργότερα, στο Βυζάντιο, ο λαός συνέχισε το ίδιο μοτίβο. Τα λόγια ψωμί δεν γίνονται, έλεγαν οι παλιότεροι, κι ο Χρυσόστομος μιλούσε συχνά για πράξεις που «δεν ωφελούν», σαν άζυμο ψωμί που δεν χορταίνει.
Στη δημώδη γραμματεία βρίσκουμε και κάτι που μοιάζει ακόμη περισσότερο με τη δική μας φράση: μάταιον ἔργον, ἀσιτίαν φέρει—μάταιη δουλειά, πείνα φέρνει.
Κι έτσι, η μάνα μου, χωρίς να έχει διαβάσει φιλολογίες ή πατερικές γραφές, έλεγε στην ουσία το ίδιο που έλεγαν και οι παλιοί σοφοί: μη σκορπάς τον νου σου σε όσα δεν θρέφουν την ψυχή και τη ζωή σου.
Η φράση της στέκεται σε μια αδιάσπαστη αλυσίδα που ενώνει Πόντο, αρχαιότητα και Βυζάντιο.
Σαν το ίδιο ρεύμα σκέψης που διασχίζει εποχές και φτάνει ως εμάς, ντυμένο με τη δική της φωνή, τη δική της αγάπη· σκληρή στο άκουσμα, τρυφερή στο νόημα.
Κάθε φορά που τη σκέφτομαι, νιώθω πως μου θυμίζει όχι μόνο να βάζω προτεραιότητες, αλλά και πως στα πιο απλά λόγια κρύβεται η βαθύτερη κληρονομιά μας.
Και έτσι μια καθημερινή φράση γίνεται γέφυρα ανάμεσα στον κόσμο των παλιών και τον δικό μας, όπου ακόμη παλεύουμε να ξεχωρίσουμε τι αξίζει πραγματικά και τι δεν γεμίζει… την κοιλιά.
Το σχόλιο σας θα δημοσιευθεί αφου εγκριθεί πρώτα απο τον διαχειριστή για την αποφυγή υβριστικού η προσβλητικού περιεχομένου.
Greek
Arabic
Chinese (Simplified)
Dutch
English
French
German
Italian
Japanese
Portuguese
Russian
Spanish