Η Ημέρα των Νεκρών και οι ομοιότητες με τις αρχαίες Ελληνικές παραδόσεις –
Απο τον Στελιο Ταντουρη
Πλησιάζει η ημερομηνία του εορτασμού της Ημέρας των Νεκρών στο Μεξικό,μιας ημέρας που πολλοί συγχέουν με το Halloween αλλά δεν έχει καμία απολύτως σχέση πέρα από τις ημερομηνίες που συμπέφτουν.
Προσωπικά θεωρώ ότι είναι περισσότερες οι ομοιότητες με κάποιες δικές μας αρχαιοελληνικες παραδόσεις.
Από αρχαιοτάτων χρόνων και σε διαφορετικές γωνιές του κόσμου, ο άνθρωπος επινόησε τρόπους να τιμά τους νεκρούς και να προσπαθεί να συμφιλιωθεί με την ιδέα του θανάτου.
Από τα δικά μας Ανθεστήρια στην αρχαία Αθήνα μέχρι τη Μεξικανική Día de los Muertos βλέπουμε να επαναλαμβάνεται η ίδια βαθιά ανάγκη μας, να διατηρηθεί ο δεσμός ανάμεσα στους ζωντανούς και σε αυτούς που έφυγαν .
Παρά το ότι τις χωρίζουν αιώνες και τεράστια γεωγραφική απόσταση , οι δύο παραδόσεις μοιράζονται έναν κοινό πυρήνα, την πίστη ότι ο θάνατος δεν είναι το τέλος, αλλά η μετάβαση, και ότι οι ψυχές επιστρέφουν κατά περιόδους στον κόσμο των ζωντανών.
Στην Día de los Muertos που είναι ίσως η πιο χαρακτηριστική γιορτή του Μεξικανικού πολιτισμού με ρίζες να χάνονται στους προκολομβιανούς λαούς όπως οι Αζτέκοι και οι Τολτέκοι παρακολουθούμε δοξασίες της επιστροφής των ψυχών των νεκρών κάθε χρόνο στον κόσμο των ζωντανών.
Οι οικογένειες στήνουν βωμούς τα λεγόμενα ofrendas, στολισμένους με φωτογραφίες, αγαπημένα φαγητά των δικών τους ανθρώπων που έφυγαν, κατιφέδες, κεριά και προσωπικά αντικείμενα τους. Δεν πρόκειται για τελετουργία πένθους, αλλά για μια χαρούμενη επανένωση, μια γιορτή που αναγνωρίζει τον θάνατο ως αναπόσπαστο τμήμα του κύκλου της ύπαρξης.
Άξιο αναφοράς είναι ότι μετά την Ισπανική κατάκτηση τον 16ο αιώνα, η γιορτή αυτή συγχωνεύτηκε με την Καθολική Ημέρα των Πιστών Νεκρών (2 Νοεμβρίου).
Στην δική μας αρχαίο ελληνική παράδοση η σχέση με τους νεκρούς ήταν ιερή και σεβαστή απ’ όλους.
Οι πρόγονοι μας πίστευαν ότι η ψυχή συνεχίζει να υπάρχει στον Άδη, αλλά διατηρεί δεσμό με τους ζωντανούς μέσω τελετών και προσφορών.
Η τιμή προς τους προγόνους εξασφάλιζε την ευμένεια τους καθώς και τη συνοχή της οικογένειας και της πόλης.
Χαρακτηριστικά κατά την τρίτη ημέρα των Ανθεστηρίων, γνωστή ως Χύτροι, οι Αθηναίοι τιμούσαν τους νεκρούς προσφέροντας ένα μείγμα δημητριακών τους «χύτρους» και σπονδές στον Θεό Ερμή ως οδηγό των ψυχών.
Πίστευαν ότι τις μέρες αυτές οι ψυχές ανέρχονται προσωρινά από τον Άδη για να περιπλανηθούν ανάμεσα στους ζωντανούς.
Στο τέλος, οι Αθηναίοι έλεγαν:
Θύραζε Κήρες, ουκέτ Ανθεστήρια, δηλαδή
Έξω ψυχές, τελείωσαν τα Ανθεστήρια.
Πέρα όμως από τις δημόσιες γιορτές, υπήρχαν και οι οικογενειακές τελετές μνήμης με πιο προσωπικό χαρακτήρα όπως τα Γενέσια με ετήσιες προσφορές στους τάφους των προγόνων, και τα Νεκύσια με σπονδές και θυσιές προς τους «χθόνιους θεούς».
Το κρασί, το μέλι και τα δημητριακά ως σύμβολα ζωής και καρποφορίας, γίνονταν η γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσα στους δύο κόσμους.
Και επειδή δεν μπορώ να μην αναφερθώ στην πόλη μου,
στην Ελευσίνια λατρεία της Δήμητρας και της Περσεφόνης, ο θάνατος και η αναγέννηση αποτελούσαν δύο καταστάσεις του ίδιου κοσμικού κύκλου.
Η κάθοδος της Περσεφόνης στον Άδη και η ετήσια ανάβαση της στον κόσμο των ζωντανών συμβόλιζαν τη συνεχή ανακύκλωση της ζωής.
Η διδασκαλία των Μυστηρίων υπογράμμιζε ότι ο θάνατος δεν είναι αφανισμός, αλλά μετάβαση σε μια νέα μορφή ύπαρξης, μια ιδέα άκρως συγγενική με τη φιλοσοφία που διέπει και την γιορτή της Ημέρας των Νεκρών.
Και οι δύο πολιτισμοί αντιμετωπίζουν τον θάνατο ως φυσική συνέχεια της ζωής, όχι ως άρνηση της.
Μέσα από τη μνήμη, τη γιορτή και τις τελετουργίες , οι ψυχές παραμένουν παρούσες στον κόσμο των ζωντανών.
Κατανοούμε λοιπόν ότι
από τα Ιερά της Ελευσίνας έως και τα νεκροταφεία του Μεξικού, ο άνθρωπος αναζητά την ένωση των δύο κόσμων, του ορατού και του αόρατου.
Η Ημέρα των Νεκρών και οι Ελληνικές γιορτές των ψυχών αποδεικνύουν πως οι πολιτισμοί όσο μακριά κι αν βρίσκονται συναντιούνται στο σημείο της ανάγκης να μετατρέψουν τη μνήμη των αγαπημένων τους σε ζωή.
Το σχόλιο σας θα δημοσιευθεί αφου εγκριθεί πρώτα απο τον διαχειριστή για την αποφυγή υβριστικού η προσβλητικού περιεχομένου.
Greek
Arabic
Chinese (Simplified)
Dutch
English
French
German
Italian
Japanese
Portuguese
Russian
Spanish