vima365

Η Μυκηναϊκή «οικία των Σφιγγών» έλαβε το όνομά της από τον μεγάλο αριθμό ελεφαντοστέϊνων πλακών και πλήθους εξαιρετικών έργων μικροτεχνίας από ελεφαντόδοντο, που βρέθηκαν σε οικιστικά κατάλοιπα ενός κτηρίου εκτός των Κυκλώπειων τειχών του Μυκηναϊκού ανακτόρου στην Αργολίδα.

Πρόκειτο για διώροφο κτιριακό συγκρότημα σε κομβικό σημείο, προσάρτημα του ανακτόρου που κτίστηκε κατά την ΥΕ ΙΙΙ Β2 (1250-1200 π.Χ.), και που χρησιμοποιήθηκε ως διαμετακομιστικό κέντρο, με εργαστήριο κατεργασίας ελεφαντόδοντου και αντικειμένων από φαγεντιανή .

Ταυτόχρονα στέγαζε και διοικητικές λειτουργίες όπως προδίδουν τα ενεπίγραφα ελεφαντοστέϊνα σφραγίσματα, και οι πινακίδες της Γραμμικής Β´ γραφής.

Η βασιλική αποθήκη / λογιστήριο με τις σκαλιστές σφραγίδες έχουσες εραλδικά σχήματα, περιείχε λίστες από προμήθειες αγαθών για λογαριασμό της βασιλικής αυλής, καταλόγους από πίθους ξηράς τροφής, επίσημες γραπτές παραγγελίες, ίχνη από διάφορα μυρωδικά βότανα, πινακίδες με καταχώρηση εμπορευμάτων, που δείχνουν πως σε αυτήν την συγκεκριμένη οικία διενεργούντο οι βασιλικές συναλλαγές από εντεταλμένους αξιωματούχους του άνακτα που σφράγιζαν τα προϊόντα (αρχ. Αλκηστις Παπαδημητρίου).

 οικία των Σφιγγών γκρεμίστηκε από φυσικές καταστροφές, σεισμούς, και την πυρκαγιά του (1.200 π.Χ.).

Το ελεφαντόδοντο ή φίλντισι εισήγετο από Αφρική ή Ινδία, ιδίως από Συρία, χλωρό, ή νεκρό, ή απολιθωμένο, ήταν σπάνιο και πανάκριβο υλικό, και η αξία του εξαρτάτο από το πεπερασμένο πάχος των χαυλιόδοντων.

Σήμερα κάτω από το υπεριώδες φώς δύναται να προσδιοριστεί το είδος του θηλαστικού που προήρχετο το υλικό κατεργασίας στην αρχαιότητα: ελέφαντας, θαλάσσιος ίππος, αγριόχοιρος, ελάφι, φάλαινα, φυσητήρας, ιπποπόταμος, μαμούθ, ναρβάλ, ρινόκερως, χελώνα κ.λ.π.

Παράπλευρα προϊόντα ήταν το «μέλαν ελεφαντοστούν» , υλικό από την απανθράκωση των υπολειμμάτων (ξύσματα) της επεξεργασίας του ελεφαντόδοντου, που χρησιμοποιήθηκε στην αρχαιότητα ως χρωστική ύλη στην ζωγραφική , όπως στα μυκηναϊκά εγχειρίδια.

Πριν εμφανιστεί το καουτσούκ (συνθετική πάστα) , τα κομψοτεχνήματα φιλοτεχνούντο από βιολογικά υλικά, από τις χτένες, περιδέραια, χάντρες, περικεφαλαίες, μέχρι τα πλήκτρα του πιάνου και τις μπάλλες του μπιλιάρδου, και το ελεφαντόδοντο υπήρξε το πιό επικερδές …παράνομο εμπόριο.

Το εικονιζόμενο ελεφάντινο πλακίδιο (φωτό) του (13 ου π.Χ.) αιώνα από την «Οικία των Σφιγγών» , είναι από τα αριστουργήματα του εργαστηρίου ελεφαντουργίας στις Μυκήνες, και φυλάσσεται στην συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών με αρ. ευρ. (7526).

Δύο αντικρυστές (εραλδικές) σφίγγες έχουν λαξευτεί με αποτροπϊκό συμβολισμό, που πατούν με τα μπροστινά τους πόδια πάνω σε έναν κίονα (εξουσία), και με τα πίσω σε διπλά κέρατα καθοσιώσεως.

Η εικονογραφία με τους άγρυπνους φύλακες των συναλλαγών, έχει ανατολικές επιρροές, και το σκούρο χρώμα του ελεφαντόδοντου οφείλεται σε φθορά από την πυρκαγιά του (1.200 π.Χ.).

Ο σχεδιασμός του παραπέμπει στον λίθινο θυρεό της Πύλης των Λεόντων του Μυκηναϊκου ανακτόρου επάνω από το ανακουφιστικό τρίγωνο της εισόδου!

Πηγή: ΜΥΚΗΝΕΣ, Έκδοση του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση