vima365

ΜΥΚΗΝΑΙΚΟ ΠΕΡΙΑΠΤΟ με ΚΟΥΚΟΥΛΙΑ ΕΝΤΟΜΩΝ (πεταλούδας)

(1550 – 1450 π.Χ.)

Ο προϊστορικός άνθρωπος είχε εντυπωσιασθεί με το πώς ένα άσχημο πλάσμα σφηνώνεται ερμητικά μέσα σε ένα βομβύκιο (κουκούλι) όπως κάνουν οι μέλισσες, σφήκες, μυρμήγκια, σκαθάρια, μεταξοσκώληκες, κάμπιες, πεταλούδες….για να εκκολαφθεί αργότερα ένα ζωντανό «έργο τέχνης», ιδιαίτερα με τις «Ψυχές», τις πολύχρωμες πεταλούδες που χόρευαν ανάλαφρα στους αιθέρες, τα σύμβολα της αλλαγής, χαράς, ελευθερίας, που οι ανθρώπινες ψυχές έψαχναν για μιά νέα ίσως…μετενσάρκωση!

Το Μυκηναϊκό χρυσό περίαπτο με τα κρεμασμένα κουκούλια εντόμων (insect cocoons) από ολόχρυσες αλυσιδούλες (loop-in-loop chains), βρέθηκε στον αποκαλούμενο «Τάφο των Γυναικών» , και θεωρείτο το ιδεώδες κτέρισμα για τον συμβολισμό της αναγέννησης (rebirth) της ενταφιασμένης γυναικός.

Εντοπίστηκε συγκεκριμένα στον Τάφο ΙΙΙ του Ταφικού Κύκλου Ά, χρονολογήθηκε μεταξύ του (1500-1450 π.Χ.), και κοσμεί την συλλογή χρυσών στην Μυκηναϊκή αίθουσα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών (ΕΑΜ).

Γνωρίζουμε σήμερα με σάρωση μικροτομογραφίας όλες τις σταδιακές αλλαγές ελαχίστων χιλιοστών μέσα στα κουκούλια, το πώς «νυμφώνονται» οι νυχτοπεταλούδες με ένα περίβλημα (εξωσκελετό) από μετάξι που κλώθουν , και που καλύπτει όλο το σώμα τους με μεγάλη ποικιλία χρωμάτων, άλλοτε διάφανα, και κάποτε «ολόχρυσα στον ήλιο».

Εκεί οι νύμφες σε λήθαργο ή διάπαυση, ελέγχονται από τι ορμόνες τους, ιδίως την νεανική ορμόνη που παράγουν, την προθωρακοτρόπο και την εκδυσόνη, και οι χρυσαλλίδες μεταλλάσσονται.

Οι σφήκες μάλιστα πηγαίνουν στο φρεσκοποτισμένο παρτέρι, παίρνουν την λάσπη και με αυτήν φτιάχνουν ένα εξαιρετικό μικροσκοπικό πήλινο αγγείο για προστατευτικό που κρεμούν στα κλαράκια των δένδρων.

Πόσο μεγάλη παρατηρητικότητα διέθετε ο Μυκηναίος χρυσοχόος ώστε να σχεδιάσει με φυσιοκρατικό τρόπο τα θεϊκά κουκούλια της αρεσκείας του!

Με το θαύμα των διαδοχικών σταδίων της μεταμόρφωσης των εντόμων, ασχολήθηκε ο Καζαντζάκης («θάμα της μεταμόρφωσης»), και ο Καρλ Γιούνγκ με την αλληγορία της πεταλούδας στην διαδρομή της ισορροπίας μιας ανθρώπινης ψυχής ανάμεσα στο συνειδητό και ασυνείδητο , που μόνον με το ένστικτο της Αγάπης βρίσκει πάντα τον δρόμο της για νέα ξεκινήματα στην ζωή και καινούργιες επιλογές συμπεριφοράς.

Μπροστά στην μοναδική ομορφιά του χρυσού περίαπτου στο ΕΑΜ, σιγοτραγουδάς ενδόμυχα μαζί με την φωνή της Αρλέτας, τούς στίχους του Κωστή Παλαμά από το ποίημά του «Τάφος»:

‘Αφκιαστο κι αστόλιστο

του Χάρου δε σε δίνω.

Στάσου με τ´ανθόνερο

την όψη σου να πλύνω.

Το στερνό το χτένισμα

με τα χρυσά τα χτένια

πάρτε απ´τη μανούλα σας,

μαλλάκια μεταξένια,

μήπως και του Χάροντα,

καθώς θα σε κοιτάξει,

του φανείς αχάϊδευτο

και σε παραπετάξει!

Μιά αλληγορική υπόσχεση ζωής και ελπίδας από το βάθρο του θανάτου!