vima365

Οι Χρήσιμοι Ηλίθιοι στην Τέχνη – Απο τον Στελιο Ταντουρη

Οι Χρήσιμοι Ηλίθιοι στην Τέχνη

   Απο τον Στελιο Ταντουρη

Τελευταία πιάνω τον εαυτό μου να σκέφτεται πόσοι άνθρωποι στην τέχνη κινούνται με καλές προθέσεις, αλλά χωρίς πραγματική επίγνωση του τι κάνουν ή ποιον εξυπηρετούν.

Αναρωτιέμαι, λοιπόν, μήπως και στην Τέχνη υπάρχουν εκείνοι οι λεγόμενοι  «χρήσιμοι ηλίθιοι»;

Και αυτό οχι επειδή τους λείπει η ευφυΐα, αλλά επειδή δεν βλέπουν καθαρά τη θέση τους μέσα στο παιχνίδι.

Ο όρος «χρήσιμος ηλίθιος» προέρχεται από την πολιτική θεωρία και  χρησιμοποιείται για να περιγράψει εκείνον που, χωρίς να το κατανοεί, εξυπηρετεί σκοπούς ή μηχανισμούς που δεν αντιλαμβάνεται καν.

Αν τον μεταφέρουμε τώρα  στο πεδίο της Τέχνης, η ιδιότητα αυτή αποκτά μια σχεδόν τραγική διάσταση .

Εδώ η άγνοια ντύνεται με ωραίες προθέσεις, όμορφες θεωρητικές λέξεις και φωτογένεια.

Προσωπικά θα έλεγα ναι ως απάντηση στην ερώτηση αν υπάρχουν «χρήσιμοι ηλίθιοι» στην τέχνη.

Ναι, και μάλιστα περισσότεροι απ’ όσους νομίζουμε.

Και δεν  είναι απαραίτητο να είναι  άνθρωποι χωρίς ευφυΐα ή ταλέντο.

Είναι δυστυχώς εκείνοι που στερούνται επίγνωσης. Δημιουργούν, γράφουν, επιμελούνται ή κρίνουν χωρίς να ρωτούν ποτέ τον εαυτό τους ποιον υπηρετούν και γιατί το κάνουν.

Είναι ο καλλιτέχνης που πιστεύει πως επαναστατεί, ενώ στην πραγματικότητα απλώς αναπαράγει τις αισθητικές τάσεις που το ίδιο το σύστημα επιβάλει για να πουλάει, οπότε γίνεται και αυτός άθελα του «χρήσιμος».

Είναι  ο  κριτικός που επενδύει κενές λέξεις πάνω σε ανυπόστατα έργα, ακόμα και  ο επιμελητής που πλασάρει ως ριζοσπαστικό ό,τι απλώς βολεύει θεσμούς και χρηματοδότες.

Όλοι αυτοί άθελα  τους στην πλειοψηφία τους συμμετέχουν στο ίδιο θέατρο.

Το τραγικό για μένα  είναι πως όλοι πιστεύουν βαθιά ότι υπηρετούν την Τέχνη, ή την  πρόοδο ή το κοινό καλό.

Απλά  με καλές προθέσεις, συντηρούν τη μεγάλη αυταπάτη,  ότι η Τέχνη είναι απλώς ένα προϊόν προβολής, ένα μέσο κοινωνικής αναγνώρισης, ή μια ευκαιρία καταξίωσης.

Από την άλλη πλευρά σκέφτομαι,  ότι η Τέχνη τους  χρειάζεται και αυτούς.

Όσο κι αν φαίνεται παράδοξο αυτό που γράφω , οι «χρήσιμοι ηλίθιοι» λειτουργούν ως  αντίβαρο και καθρέφτης.

Υπάρχουν και μας  θυμίζουν τι σημαίνει συνείδηση, τι σημαίνει αυθεντικότητα, τι σημαίνει να δημιουργείς όχι για να φανείς, αλλά για να κάνεις την δική σου κατάθεση ψυχής.

Νομίζω  τελικά ότι κάθε εποχή
τους χρειάζεται  και σίγουρα  όχι για να τους μιμηθεί, αλλά για να αποτελέσουν παράδειγμα προς αποφυγή…