vima365

Ο Συναισθηματικός Τραπεζίτης: Η Τοξική Χρεοκοπία του Μονολόγου – Απο την Λιλικα Αρνακη

Ο Συναισθηματικός Τραπεζίτης: Η Τοξική Χρεοκοπία του Μονολόγου 

   Απο την Λιλικα Αρνακη

Η αγάπη, μας είπαν, είναι στήριξη. Όμως, πότε η στήριξη μετατρέπεται σε σκληρή εργασία;

Πότε η ενσυναίσθηση γίνεται μονομερής υποχρέωση;

Η απάντηση βρίσκεται στη σχέση όπου ο ένας σύντροφος επιλέγεται, ή μάλλον χρησιμοποιείται, ως το αέναο δοχείο για τα προβλήματα του άλλου.

Αυτή είναι η παγίδα του μονολόγου: η σχέση που χρεοκοπεί συναισθηματικά, επειδή ο ένας λειτουργεί ως ψυχολόγος και ο άλλος ως πελάτης.

Η Εξάντληση του Ακροατή: Όταν ο Σύντροφος γίνεται «Ρόλος»

Στην καρδιά αυτού του προβλήματος βρίσκεται η ελλιπής αμοιβαιότητα. Η επικοινωνία παύει να είναι ανταλλαγή και γίνεται εκτόνωση. Ο ένας σύντροφος αναλαμβάνει μόνιμα τον ρόλο του παρηγορητή, του λύτη προβλημάτων, του συναισθηματικού τραπεζίτη. Αυτός ο ρόλος δεν είναι τιμητικός· είναι εξουθενωτικός.

Ο «ακροατής» εξαντλείται ψυχικά. Νιώθει ότι η δική του συναισθηματική φόρτιση, οι δικές του μέρες, τα δικά του βάρη, είναι αόρατα ή, ακόμα χειρότερα, ασήμαντα. Ο χρόνος για τη δική του ομιλία περιορίζεται σε ένα άχρηστο «Και εσύ πώς είσαι;» που ακούγεται σαν τυπικό κλείσιμο συζήτησης, όχι σαν πραγματικό ενδιαφέρον. Ο χώρος της σχέσης μετατρέπεται σε μονοπάτι μονόδρομο προς τα προβλήματα του άλλου.

Η «Επιλεκτική Χρήση» και η Άρνηση Ευθύνης

Το πιο οξύ σημείο αυτής της ανισορροπίας είναι η επιλεκτική ανάγκη. Ο σύντροφος που μιλάει, βλέπει τον άλλο ως εφεδρικό ψυχολόγο, ως μια εύκολη και δωρεάν λύση.

Ψάχνει για ψυχολόγο όποτε μπορεί, ή όποτε βαριέται να τον θυμηθεί, και τότε στρέφεται σε σένα.

Αυτό το μοτίβο υποδηλώνει μια βαθύτερη άρνηση: την άρνηση να αναλάβει την πλήρη ευθύνη για τη συναισθηματική του διαχείριση. Η σχέση γίνεται εργαλείο εκτόνωσης, όχι πυρήνας καθημερινής συντροφικότητας.

Ο σύντροφός σου είναι σύντροφος, όχι θεραπευτής. Η σχέση χτίζεται στην αμοιβαία υποστήριξη, όχι στη θεραπεία. Η προσδοκία ότι όλα τα ψυχολογικά ζητήματα θα «λυθούν» μέσα στον περιορισμένο χώρο της σχέσης είναι άδικη, μη ρεαλιστική και καταδικασμένη να καταστρέψει τον δεσμό.

Η Ζημιά στον Πυρήνα: Ακύρωση και Υποτίμηση

Η μονόπλευρη επικοινωνία είναι μια αργή, αλλά σίγουρη, δηλητηρίαση της εγγύτητας.

1. Απώλεια Εγγύτητας: Όταν κάθε συζήτηση είναι μια ανασκαφή προβλημάτων, η σχέση γίνεται λειτουργική, βαριά, υποχρεωτική. Πού χάθηκε ο χρόνος για το γέλιο; Για τα ανάλαφρα; Για τον απλό, κοινό σχεδιασμό του μέλλοντος; Χάθηκε στον μονόλογο.
2. Υποτίμηση: Το μήνυμα που λαμβάνει ο σύντροφος-ακροατής είναι σαφές και καταστροφικό: «Είσαι χρήσιμος όταν σε χρειάζομαι, αλλά η δική σου ζωή δεν είναι εξίσου σημαντική.» Αυτό το μήνυμα καταστρέφει την αυτοεκτίμηση του ακροατή, γεννά δυσαρέσκεια και έναν κρυφό θυμό που, αναπόφευκτα, οδηγεί στην απομάκρυνση.

Η Αφύπνιση: Από τον Μονόλογο στον Διάλογο

Η μόνη έξοδος από αυτή την τοξική χρεοκοπία είναι η συνειδητή αφύπνιση και η εγκαθίδρυση υγιεινών ορίων:

• Απαιτήστε Χρόνο: Καθιερώστε επίγνωση και ίσο χρόνο. Ο διάλογος σημαίνει 50-50, όχι 90-10.
• Απαιτήστε Αναγνώριση: Η συναισθηματική κόπωση πρέπει να αναγνωριστεί ρητά από τον σύντροφο που μιλάει.
• Θέστε Όρια: Οφείλετε στον εαυτό σας να πείτε: «Σ’ αγαπώ, σε στηρίζω, αλλά δεν είμαι ο ψυχολόγος σου. Αν το πρόβλημα ξεπερνά τη δυναμική μας, πρέπει να ζητήσεις επαγγελματική βοήθεια.»

Η αγάπη δεν είναι φιλανθρωπία. Είναι αμοιβαιότητα. Είναι η επιλογή δύο ατόμων να νοιάζονται το ίδιο βαθιά για την ευημερία του άλλου, όπως νοιάζονται για τη δική τους. Όλα τα λιγότερα είναι απλώς ένας εξαντλητικός, μονομερής μονόλογος που οδηγεί σε οριστική συναισθηματική χρεοκοπία.