vima365

Συνέντευξη : Ο πρώην πρύτανης  Γιώργος Κοντογιώργης μιλάει για την Ιστοριογραφική Κληρονομιά του Ιωάννη Καποδίστρια στον Χρήστο Κατσέα.

ΑΥΡΙΟ Συνέντευξη : Ο  πρώην πρύτανης  Γεώργος Κοντογιώργης μιλάει για την Ιστοριογραφική Κληρονομιά του Ιωάννη Καποδίστρια στον Χρήστο Κατσέα.

Η Ιστοριογραφική Κληρονομιά του Ιωάννη Καποδίστρια: Ένα Εκδοτικό Γεγονός Ιστορικής Σημασίας!

[Αύριο το Α΄ μέρος της συνεντεύξεως με τον καθηγητή κ. Γιώργο Κοντογιώργη].

Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Αρμός» και την Ακαδημία Κοσμοσυστημικής Γνωσιολογίας η Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας –

Από την Εποχή της Αλώσεως της Ανατολικής Αυτοκρατορίας (Εκδόσεις Αρμός, Δεκέμβριος 2024), έργο που συνδέεται με τους Ιακωβάκη Ρίζο Νερουλό και Ιωάννη Καποδίστρια, σε επιστημονική επιμέλεια του καθηγητή και πρώην πρύτανη του Παντείου Πανεπιστημίου, Γιώργου Κοντογιώργη. Το σπουδαίο αυτό σύγγραμμα, εκδόθηκε αρχικά το 1828 στη γαλλική γλώσσα.

Η σπουδαιότητα της έκδοσης έγκειται στο γεγονός ότι, μετά από σχεδόν δύο αιώνες, αποκαλύπτεται για πρώτη φορά η καθοριστική συμμετοχή του Ιωάννη Καποδίστρια στη συγγραφή, κάτι που παρέμενε άγνωστο έως σήμερα.

Η ανακάλυψη αυτή έγινε δυνατή από επιστολή του Καποδίστρια προς τον μητροπολίτη (Ουγγροβλαχίας) Ιγνάτιο το 1823, όπου επιβεβαιώνει τη δική του πρωτοβουλία στη σύλληψη και τη διαμόρφωση του έργου και εξηγεί τη συμφωνία του με τον Νερουλό για απόκρυψη της συγγραφικής του ταυτότητας.

Το έργο έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς θεμελιώνει την αδιάσπαστη εθνική συνέχεια των Ελλήνων, νομιμοποιώντας έτσι τον αγώνα του 1821 ως εθνική επανάσταση, σε αντίθεση με την τότε διαδεδομένη ευρωπαϊκή άποψη περί δήθεν ιστορικής ασυνέχειας του ελληνικού έθνους.

Η ανάδειξη της συμβολής του Καποδίστρια στην ιστοριογραφία αποτελεί πράξη δικαιοσύνης και
ιστορικής αποκατάστασης, καθιστώντας το έργο κορυφαίο σταθμό στην αυτοσυνειδησία του Νεότερου Ελληνισμού.

Στην επίμαχη επιστολή του προς τον Μητροπολίτη Ουγγροβλαχίας Ιγνάτιο, ημερομηνίας 12/24 Απριλίου 1823 (Γενεύη), ο Ιωάννης Καποδίστριας σημειώνει χαρακτηριστικά:

— «Ήδη από του παρελθόντος έτους η ιδέα πονήματός τινος περί της ενεστώσης καταστάσεως της Ελλάδος είναι το αντικείμενον των τερπνοτέρων ασχολήσεών μου και των ευχών μου».

Αφού αποδίδει στον Ιγνάτιο την αναμόρφωση της αρχικής του σύλληψης σχετικά με τη φύση και τον σκοπό του έργου, ο Καποδίστριας τον πληροφορεί ότι, έκτοτε, — «εξηκολούθησα υπό την σοφήν διεύθυνσιν του φίλου μας Μουστοξύδου ν’ αναγινώσκω τα παλαιά και νέα συγγράμματα, όσα
πραγματεύονται περί της Ελλάδος».

Στο διάστημα αυτό, — «αφίχθη εις Γενεύην ο Κύριος Ρίζος και με εκοινοποίησε το σύγγραμμα, το οποίον κατ’ αυτάς ετελείωσε, με τον αξιότιμον σκοπόν του να καταδείξη τας αιτίας, αίτινες επέφερον την ενεστώσαν κατάστασιν των πραγμάτων της πατρίδος μας».

Στην ίδια επιστολή, ο Καποδίστριας ενημερώνει τον Ιγνάτιο πως, — «Ο Κύριος Ρίζος, προς ον εκοινοποίησα τας παρατηρήσεις μου περί του συγγράμματός του και περί του κατ’ εμήν γνώμην προτιμητέου σχεδίου, συνεφώνησε μετ’ εμού περί της ωφελείας τού να συγχωνευθή το σύγγραμμά
του με εκείνο, το οποίο έχω ανά χείρας [εννοεί το δικό του σύγγραμμα]».

Από το περιεχόμενο της επιστολής προκύπτει με σαφήνεια ότι ο Καποδίστριας ένιωσε έντονη ανησυχία για τις θέσεις του Νερουλού, όπως υπαινίσσεται στον Ιγνάτιο: — «Το σύγγραμμα του Κυρίου Ρίζου έστησε τρόπον τινά τον στοχασμόν μου επί του πονήματος, το οποίον προεθέμην να συντάξω, και διά το οποίον ολονέν συνάγω την αναγκαίαν ύλην».

Γι’ αυτόν τον λόγο ζητεί τη σύμπραξη και τη συναίνεση του Μητροπολίτη:
— «Είμαι πρόθυμος να δεχθώ εγώ αυτός το έργον τούτο [τη συνεργασία με τον Νερουλό], αλλ’ υπό τον όρον τού να επιδοκιμάση η Υμετέρα Πανεριότης το σχέδιον [τη δομή και τη λογική της κατ’ αυτόν ιστορίας του νεότερου Ελληνισμού]…

* * *

[Αύριο το Α΄ μέρος της συνεντεύξεως με τον καθηγητή κ. Γιώργο Κοντογιώργη].

Σύντομο βιογραφικό σημείωμα:

Ο Γιώργος Κοντογιώργης, Ομότιμος Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης, γεννήθηκε το 1947 στο Νυδρί της Λευκάδας.

Διετέλεσε Πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου και έχει μακρά και διεθνώς αναγνωρισμένη
πανεπιστημιακή σταδιοδρομία.

Έχει διδάξει σε πλήθος ευρωπαϊκών και διεθνών ανωτάτων ιδρυμάτων, με ιδιαίτερη παρουσία στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού (Sciences Po), όπου υπηρέτησε επί σειρά ετών.

Είναι μέλος πολυάριθμων διεθνών επιστημονικών εταιρειών και συντακτικών επιτροπών επιστημονικών περιοδικών, ενώ η συγγραφική του δραστηριότητα είναι εκτενής: αριθμεί 47 αυτοτελή βιβλία και περισσότερα από 500 επιστημονικά άρθρα, δημοσιευμένα τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς.
Παράλληλα, αρθρογραφεί τακτικά στον έντυπο και ψηφιακό Τύπο, παρεμβαίνοντας με στοχαστική σαφήνεια στον δημόσιο διάλογο.
Το ερευνητικό του έργο επικεντρώνεται στη συγκρότηση της Κοσμοσυστημικής Γνωσιολογίας —μιας ριζικά ανανεωτικής επιστημονικής πρότασης, που αποσκοπεί στην επανίδρυση της κοινωνικής επιστήμης σε νέα θεωρητικά και μεθοδολογικά θεμέλια.

Η γνωσιολογική του συμβολή καλύπτει ολόκληρο το φάσμα του κοινωνικού επιστητού, από την εννοιολογία και την τυπολογία των φαινομένων έως την εξελικτική βιολογία του κοινωνικού
ανθρώπου, προτείνοντας μια καθολική ερμηνευτική ανασύνθεση του ιστορικού και πολιτικού γίγνεσθαι.

Χρῆστος Κατσέας ἐπὶ τοῦ «vima365.gr»