vima365

Όποιος έχει επισκεφθεί τάφους στο Λούξορ ή ναούς στη Θήβα, ξέρει καλά ότι τα χρώματα μοιάζουν να έχουν ζωγραφιστεί μόλις χθες, παρόλο που πέρασαν τρεις και τέσσερις χιλιάδες χρόνια

Έτσι λοιπόν σήμερα  ως εικαστικός αλλά και ως λάτρης της Αιγυπτιολογίας είπα να συνδυάσω αυτά τα δύο και να αναφερθώ στο γιατί τα χρώματα που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν την ιδιότητα να παραμένουν οι αποχρώσεις τους σχεδόν αναλλοίωτες μετά από  την πάροδο τόσων χρόνων.

Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά και το ότι οι  Αιγύπτιοι δεν χρησιμοποιούσαν οργανικές βαφές που ξεθωριάζουν γρήγορα, αλλά κυρίως ανόργανα ορυκτά, τα οποία δεν αποσυντίθενται εύκολα και έχουν μεγάλη αντοχή στον χρόνο.

Το κόκκινο και η κίτρινη ώχρα που χρησιμοποιούσαν προέρχονταν από οξείδια του σιδήρου.

Το φημισμένο Αιγυπτιακό μπλέ γνωστό ως πυριτικός χαλκός ασβεστίου (calcium copper silicate) ήταν το πρώτο συνθετικό χρώμα στην ιστορία το οποίο παρήγαγαν σε καμίνι.

Το πράσινο που προερχόταν από χαλκοπράσινα ορυκτά όπως ο μαλαχίτης.

Το λευκό από κιμωλία ή γύψο.

Το μαύρο προερχόμενο από αιθάλη μετά από την καύση ξύλου ή ελεφαντόδοντου.

Ολες αυτές οι χρωστικές ουσίες έχουν ως κοινή ιδιότητα την χημική σταθερότητα τους με αποτέλεσμα να μην  διαβρώνονται εύκολα και να  αντέχουν  στο φως.

Ένα ακόμη χαρακτηριστικό των Αιγυπτίων ήταν το γεγονός ότι δημιουργούσαν τις τοιχογραφίες τους πάνω σε στρώμα γύψου,το γνωστό ασβεστοκονίαμα που κάλυπτε τον πέτρινο τοίχο που είχαν να διακοσμήσουν.

Το ασβεστοκονίαμα λειτουργούσε ως σταθερή βάση και εμπόδιζε το χρώμα να απορροφηθεί ή να διαλυθεί.

Ως τελευταίο χαρακτηριστικό των δημιουργών της εποχής ξεχωρίζει ο τρόπος που εφάρμοζαν το χρώμα.

Θα το αναφέρω απλά και όσο πιο επεξηγηματικά γίνεται για να μην σας μπερδέψω.

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι δεν χρησιμοποιούσαν ακριβώς την λεγόμενη τεχνική «fresco» η αλλοιώς νωπογραφία όπως οι Ρωμαίοι αλλά ένα συνδυασμό αυτής με την τεχνική  της Τempera.

Στην νωπογραφία οπως μας δίνει να καταλάβουμε και ο όρος ο καλλιτέχνης ζωγραφίζει πάνω στον σοβά όσο αυτός είναι φρέσκος .

Πάνω σε ένα παχύ στρώμα κονιάματος με ασβέστη ,άμμο ή και μαρμαρόσκονη μαζί με νερό πριν στεγνώσουν ζωγράφιζαν συνήθως το περίγραμμα και κατόπιν ολοκλήρωναν το έργο.

Οι χρωστικές αναμειγνύοταν με νερό και φυτικές ή ζωικές κόλλες όπως το  αραβικό κόμμι η με  ασπράδι αυγού ώστε να «δέσει» πάνω στο κονίαμα , με αποτέλεσμα όσο στέγνωνε ο ασβέστης να δημιουργεί  μια κρυσταλλική ένωση  που κλείδωνε μέσα στο στρώμα του σοβά τις χρωστικές, γεγονός που  έδινε μια ελαφρά γυαλιστερή επίστρωση και παράλληλα παρείχε και προστασία.

Επισης άξιο αναφοράς είναι το ότι δεν γίνονταν  μίξεις πάνω στην επιφάνεια, αλλά κάθε απόχρωση προετοιμαζόταν ξεχωριστά και στρώνονταν σε επίπεδα .

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι καλλιτέχνες ζωγράφιζαν τα έργα τους  σε  ναούς και τάφους,χώρους ημίκλειστους και υπόγειους με χαμηλά επίπεδα υγρασίας και ελάχιστο φώς ( ειδικά οι ταφικοί θάλαμοι).

Αυτές οι συνθήκες προσομοιάζουν τις συνθήκες των Μουσείων οπότε εμπόδισαν και την φθορά.

Εκτός όλων αυτών, η τέχνη για αρχαίους Αιγυπτίους δεν ήταν διακοσμητική μόνο, αλλά ιερή.

Εμπεριείχε εικόνες Θεών, Φαραώ και ιερά μεταθανάτια σύμβολα.

Αυτό σήμαινε ότι υπήρχε ιδιαίτερη προσοχή στην καθαρότητα ,την ποιότητα και την ανθεκτικότητα των υλικών, γιατί πίστευαν ότι έτσι εξασφαλιζόταν η αιωνιότητα της ψυχής.

Απ’ όλα οσα ανέφερα παραπάνω νομίζω ότι πλέον είναι κατανοητό ότι η ανθεκτικότητα των Αιγυπτιακών χρωμάτων δεν είναι τυχαία.

Προήλθε από επιστημονική θα μπορούσα να πω γνώση της ύλης, από εξαιρετικές  τεχνικές και από συνθήκες φύλαξης σχεδόν ιδανικές  στις ερήμους και  μέσα στις πυραμίδες.