vima365

Ο τίτλος του Φαραώ – Aπο τον Στελιο Ταντουρη

Ο τίτλος του Φαραώ

          Aπο τον Στελιο Ταντουρη

Η λέξη «Φαραώ» έχει τις ρίζες της στην αρχαία Αιγυπτιακή γλώσσα.

Συγκεκριμένα προέρχεται από την φράση (per-aa) , που σημαίνει «Μεγάλο Οίκος» ή «Μεγάλο Παλάτι».

Στην ουσία πρόκειται για ιδιοσύστατο θεσμικό όρο που χρησιμοποιούσαν  για να αναφερθούν  στο βασιλικό παλάτι.

Σήμερα  με παρόμοιο  τρόπο  χρησιμοποιούμε  αναφερόμενοι «Λευκός Οίκος» ή το «Μέγαρο Μαξίμου» και ου το καθ’ εξής.

Η φράση (per-aa) προέρχεται από το ουσιαστικό per (οικία, οίκημα, οίκος) και το επίθετο aa (μεγάλος).

Οι πρώτες καταγραφές της έκφρασης χρονολογούνται περίπου στη Δεύτερη Ενδιάμεση Περίοδο (περ. 1650–1550 π.Χ.), αν και δεν χρησιμοποιούνταν τότε ως προσωπικός τίτλος του βασιλιά.

Κατά τις πρώιμες Δυναστείες και το Παλαιό Βασίλειο, ο βασιλιάς της Αιγύπτου αναφερόταν με ποικίλους τίτλους, όπως,

nsw-bity («ο βασιλιάς της Άνω και Κάτω Αιγύπτου»),Sa Ra («γιος του Ρα»),Hm Nṯr («υπηρέτης του θεού»).

Το per-aa τότε δεν είχε χρησιμοποιηθεί ακόμα για να προσδιορίσει το πρόσωπο του βασιλιά.

Στην περίοδο της Νέας Βασιλείας (18η Δυναστεία και μετά, περ. 1550 π.Χ.–1070 π.Χ.) και συγκεκριμένα επί βασιλείας του Αμενχοτέπ Δ΄ γνωστού ως Ακενατών αλλά  και των διαδόχων του, η έκφραση per-aa άρχισε να χρησιμοποιείται ως αναφορικός όρος για τον βασιλιά (όχι όμως ακόμα ως  επίσημος τίτλος).

Για παράδειγμα, σε πολλές πήλινες πινακίδες της Αμάρνα  αναφέρεται ως «ο Μέγας Οίκος»  απευθυνόμενος στους ηγεμόνες της Ανατολικής Μεσογείου.

Στην τρίτη Ενδιάμεση Περίοδο και Ύστερη Εποχή (από το  1000 π.Χ. και μετά) η 25η και 26η Δυναστεία καθιέρωσε πλήρως την  χρήση του per-aa ως επίσημου τίτλου του βασιλιά .

Στις  επιγραφές εμφανίζεται πλέον ως κυρίαρχος τίτλος, π.χ. Per-aa Necho (Φαραώ Νεχώ), ξεκάθαρο δείγμα της πλήρους μεταστροφής από το αφηρημένο θεσμικό πλαίσιο σε απολύτως προσωπικό τίτλο.

Για τους αρχαίους Αιγυπτίους ο Φαραώ δεν ήταν απλώς ένας  πολιτικός ηγέτης.

Στην κοσμοθεωρία τους ο Φαραώ ήταν

η ενσάρκωση του Θεού Ώρου εν ζωή,ήταν ο Υιός του Ρα, (του Θεού του Ηλιου)και μετά

θάνατον η ταύτιση με τον Όσιρη.

Ο ρόλος του ήταν καθαρά θεοκρατικός.

Ηταν υπεύθυνος για τη διατήρηση της Μάατ, δηλαδή της κοσμικής τάξης, της δικαιοσύνης και της ισορροπίας στον κόσμο. Έπρεπε να εκτελεί θρησκευτικά καθήκοντα, να προστατεύει τον λαό από το χάος (Isfet) και να είναι ο κύριος εγγυητής της ευφορίας του  Νείλου και της απρόσκοπτης αρμονίας του σύμπαντος.

Σήμερα  η λέξη «Φαραώ» χρησιμοποιείται από ιστορικούς ως γενικός όρος για όλους τους βασιλείς της Αρχαίας Αιγύπτου, από την Πρώτη Δυναστεία (περ. 3100 π.Χ.) έως και την περίοδο της Ρωμαϊκής κατάκτησης (30 π.Χ., θάνατος της Κλεοπάτρας Ζ’).

Ωστόσο, τεχνικά και αυστηρά αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς ο τίτλος «Φαραώ» χρησιμοποιήθηκε εσωτερικά από τους ίδιους τους Αιγύπτιους μόνο από τη Νέα Βασιλεία και μετά.