vima365

ΟΙ ΔΩΔΕΚΑ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΝΙΚΟΛΑΟ ΤΗΣ ΤΣΑΡΙΤΣΑΝΗΣ – Aπο τον Αθανάσιο Νούσια

Φ.Κ : Καλωσορίζουμε στο vima365  τον Αθανάσιο  Νούσια και είμαστε σίγουροι οτι  τα αρθρα  του ,  θα εχουν  ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους αναγνωστες μας ….

=====================================================

ΟΙ ΔΩΔΕΚΑ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΝΙΚΟΛΑΟ ΤΗΣ ΤΣΑΡΙΤΣΑΝΗΣ

ΜΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ΜΟΝΑΔΙΚΗΣ ΟΜΟΡΦΙΑΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΠΑΝΙΟΤΗΤΑΣ

  Επιμέλεια κειμένου – έρευνα Νούσιας Ε. Αθανάσιος

Αισθανόμαστε ιδιαίτερη χαρά που σήμερα θα παρουσιάσουμε αφιέρωμά στον υπέροχο αγιογραφικό διάκοσμο του Ιερού Ναού του Αγίου Νικολάου της Τσαριτσάνης.

Ο συγκεκριμένος Ναός χρονολογείται από το 1614 μ.Χ. και αποτελεί κόσμημα όχι μόνο για τον νόμο Λάρισας , αλλά για ολάκερη τη γεωγραφική περιφέρεια της Θεσσαλίας .

Αυτό που τον κάνει να ξεχωρίζει είναι η πλούσια θεματολογία του στην αγιογράφησή του . Εμείς όμως θα σταθούμε σε μια ιδιαιτερότητα του .

Στις μορφές των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων που κοσμούν τη δεξιά μεριά του νάρθηκα .

Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι θεωρούνται από την Ορθόδοξη εκκλησία ως «προ Χριστού Χριστιανοί» και εικονίζονται συχνά σε ναούς και μοναστήρια ως άγιοι μεταξύ αγίων. Χαρακτηρίζονται από δύο κυρίως ιδιομορφίες.

Οι παραστάσεις αφ’ ενός δημιουργούνται άνευ φωτοστεφάνου, αφού πρόκειται για ‘’προ Χριστού Χριστιανούς’’, και αφ’ ετέρου αγιογραφούνται αποκλειστικά, στους νάρθηκες των ναών (πρόναους) μαζί με παραστάσεις από την Κρίση των νεκρών ή την Δευτέρα Παρουσία.

Πρόκειται κυρίως για τοιχογραφίες της Παλαιολόγιας [ 1 ] περιόδου και εντεύθεν, χωρίς να λείπουν και σύγχρονες δημιουργίες σε νεώτερους ναούς.

Η ύπαρξη φιλοσόφων σε ναούς δεν δείχνει τίποτε άλλο, παρά την γειτνίαση ή ορθότερον την μεγάλη συγγένεια της αρχαίας ελληνικής σκέψης με την Ορθοδοξία.

Επίσης δείχνουν ότι, η Εκκλησία, όχι μόνο δεν απεμπόλησε ή πολέμησε, όπως πολλοί πιστεύουν , την Ελληνική σκέψη, αλλά, αντιθέτως, την τίμησε διά των αγιογραφιών .

Οι τοιχογραφίες του είδους βρίσκονται στις περισσότερες μονές του Αγίου Όρους , στη Μακεδονία , στα Ιωάννινα , στο Μεγάλο Μετέωρο και αλλού . Ο Ναός του Αγίου Νικολάου διαθέτει στον νάρθηκά του μορφές Ελλήνων φιλοσόφων .

Η σπανιότητά είναι στον αριθμό αυτών . Δύσκολα θα βρούμε σε οποιονδήποτε άλλο ναό στην Ελληνική επικράτεια ΔΩΔΕΚΑ συνολικά μορφές φιλοσόφων .

Με την είσοδο μας στον ναό , το βλέμμα πάει από μόνο του προς τα δεξιά όπου βλέπουμε τη μεγαλειώδη σύνθεση της Ρίζας του Ιεσσαί .

Στους ελικοειδείς κλάδους της εικονίζονται οι προπάτορες του Ιησού , Προφήτες , Απόστολοι αλλά και σκηνές από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη .

Στη βάση της , εκατέρωθεν του Ιεσσαί , απεικονίζονται ανά έξι οι εξής ολόσωμες μορφές δώδεκα αρχαίων σοφών :

  1) ΘΟΥΛΗ ( C )

2) ΔΩΝ

 3) ΠΟΛΟΝ

4) ΠΛΑΤ ( ΩΝ )

5) ΠΛΟΥΤΑΡΧΟC

 6) ΙΩCΙΠΟC

 7) CΟΛΟΝ

ΟΖΙ ( ΑC )

 9) ΑΡΙCΤΟΤΕΛΗC

10) CΟΦΟΚΛΗC

11) CΥΒΙΛΑ

12) ΘΟΥΚΥΔΙΔΗC

Τα ονόματα τεσσάρων σοφών , όπως σώζονται , είναι αινιγματικά .

Οι μελετητές προσπάθησαν την ταύτισή τους είτε βάση κειμένων που αναγράφονται στα ειλητά [ 2 ] που κρατούν , είτε βάση ηχητικής ομοιότητας .

Έτσι : Ο ΘΟΥΛΗ ( C ) μπορεί να είναι ο Θούλης , βασιλιάς της Αιγύπτου ή ο Θαλής ο Μιλήσιος .

Ο ΔΩΝ προσδιορίζεται ως Φίλων ή Χίλων .

Ο ΠΟΛΟΝ με τον Απολλώνιο τον Τυανεύ . Ο ΟΖΙ ( ΑC ) ταυτίζεται με τον Ζήνωνα ή με το Ευρυπίδη .

Το θέμα της Ρίζας του Ιεσσαί δηλώνει την γήινη φύση του Χριστού.

Η απεικόνιση μιας τόσο μεγαλειώδους σύνθεσης , εφάμιλλης των μονών του Αγίου Όρους , δεν είναι συνηθισμένη σε επαρχιακά μνημεία .

Ο δε αριθμός των Δώδεκα Φιλοσόφων καθιστά την σύνθεση εξαιρετικά σπάνια για όλη την Ελλάδα .

Σημείωση : το άρθρο θα θέλαμε να το αφιερώσουμε στον κύριο Γεώργιο Γεωργίου από την Κύπρο. Θεολόγο που εδίδαξε στην ιστορική Οικονόμειο Σχολή την περίοδο 1987-89.

Ήταν ο πρώτος που μας είχε επισημάνει στα λυκειακά μας χρόνια την σπανιότητα της σύνθεσης . [ 1 ] η περίοδος των Παλαιολόγων ξεκινά το 1261 και έληξε με την άλωση το 1453.

Στο διάστημα αυτό σημειώθηκε άνθηση στην τέχνη και την φιλοσοφία με στροφή προς την κλασική αρχαιότητα. [ 2 ] Περγαμηνή – πάπυρος τυλιγμένος σε άξονα .

Το κρατούν οι φιλόσοφοι .

Επιμέλεια κειμένου – έρευνα Νούσιας Ε. Αθανάσιος

Πρώτη Ανάρτηση στην Ηλεκτρονική Εφημερίδα της Τσαριτσάνης.

Στοιχεία  για την ερευνα  :

Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου Τσαριτσάνης » Νίκου Φλώρου . Αθήνα 2003.

??????????.??