Narmer ο πρώτος Φαραώ της Αιγύπτου –
Απο τον Στελιο Ταντουρη
Στο λυκαυγές του ανθρώπινου πολιτισμού, πολύ πριν τις πυραμίδες και τη λάμψη των Φαραώ, αναδύθηκε μια μορφή που η ιστορία την τίμησε ως θεμελιωτή ενός ολόκληρου πολιτισμού, ο Νarmer.
Πριν από περίπου 5.100 χρόνια, στις εύφορες όχθες του Νείλου, ο ηγεμόνας αυτός ενοποίησε την Άνω και την Κάτω Αίγυπτο, ιδρύοντας ένα από τα μακροβιότερα βασίλεια στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Ποιος όμως ήταν πραγματικά ο Narmer, και τι μπορούμε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα όσον αφορά το πρόσωπο του;
Η βασική πηγή γνώσης μας όσων ασχολούμαστε με τον πολιτισμό της αρχαίας Αιγύπτου και όσον αφορά τον Narmer προέρχεται από την Πλάκα του Νάρμερ (Narmer Palette), ένα τελετουργικό αντικείμενο από σχιστόλιθο που βρέθηκε στην Ιερακόπολη (Hierakonpolis) και χρονολογείται γύρω στο 3100 π.Χ.
Η πλάκα αυτή, διαστάσεων περίπου 64 εκατοστών, θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά ευρήματα για την πρώιμη ιστορία της Αιγύπτου. Περιλαμβάνει συμβολικές σκηνές που δείχνουν τον Narmer ως κατακτητή και ενοποιητή, ενώ φέρει και την πρώτη καταγραφή σε πλαίσιο του βασιλικού του ονόματος.
Για την πλάκα αυτή νομίζω ότι αξίζει να αναφερθώ ξεχωριστά σε κάποια επόμενη ανάρτηση μου.
Ορισμένοι μελετητές θεωρούν ότι ο Narmer ταυτίζεται με τον μυθικό Μήνης (Menes), τον οποίο οι Αιγύπτιοι ιστορικοί, όπως ο Αιγύπτιος ιερέας Μανέθων, αναφέρει ως τον ιδρυτή της Πρώτης Δυναστείας στα συγγράμματα του στα Ελληνικά τον 3ο αιώνα μΧ.
Άλλοι ερευνητές προτείνουν ότι ο Μήνης μπορεί να ήταν διάδοχος ή ακόμη και εναλλακτικό όνομα του ίδιου του Νάρμερ.
Παρά την αβεβαιότητα, η θέση του Ναρμερ στην απαρχή της δυναστικής ιστορίας είναι κοινά αποδεκτή.
Ο Narmer (περ. 3150 π.Χ.) ήταν ο πρώτος βασιλιάς της Αιγύπτου που ενοποίησε τη χώρα στην αρχή της Πρώτης Δυναστικής Περιόδου
(περ. 3150 – 2613 π.Χ.).
Ωστόσο, έχει επίσης αναφερθεί ως ο τελευταίος βασιλιάς της Προδυναστικής Περιόδου (περ. 6000 – 3150 π.Χ.) πριν από την άνοδο ενός βασιλιά με το όνομα Μήνης, ο οποίος ενοποίησε τη χώρα μέσω κατάκτησης.
Στις πρώτες μέρες της Αιγυπτιολογίας, οι δύο αυτοί βασιλείς θεωρούνταν διαφορετικά πρόσωπα.
Ο Νάρμερ πίστευαν ότι είχε προσπαθήσει να επιτύχει την ενοποίηση στο τέλος μιας περιόδου και ο Μήνης ότι τον διαδέχθηκε, εγκαινιάζοντας την επόμενη εποχή στην αιγυπτιακή ιστορία.
Αυτή η θεωρία γινόταν όλο και πιο προβληματική με την πάροδο του χρόνου, καθώς ελάχιστα αρχαιολογικά στοιχεία υποστήριζαν την ύπαρξη του Μήνης, ενώ η ύπαρξη του Νάρμερ ήταν καλά τεκμηριωμένη με αρχαιολογικά στοιχεία.
Ο σπουδαίος αιγυπτιολόγος Φλίντερς Πέτρι (1853 – 1942 μ.Χ.) υποστήριξε ότι ο Νάρμερ και ο Μήνης ήταν το ίδιο πρόσωπο, ο πρώτος Φαραώ της Πρώτης Δυναστείας, με το «Νάρμερ» να είναι το όνομά του και το «Μήνης» να είναι ένας τιμητικός τίτλος.
Πριν από την εποχή του Νάρμερ, η Αίγυπτος ήταν διαιρεμένη σε δύο ξεχωριστά βασίλεια: την Άνω Αίγυπτο (νότιο τμήμα) και την Κάτω Αίγυπτο (βόρειο τμήμα, Δέλτα του Νείλου).
Ο Νάρμερ, προερχόμενος πιθανώς από την Άνω Αίγυπτο, φαίνεται ότι κατάφερε να υποτάξει ή να ενσωματώσει το βόρειο βασίλειο μέσω ισχυρής στρατιωτικής και διπλωματικής ισχύος.
Η διπλή στέψη του, όπως φαίνεται στην πλάκα, τον παρουσιάζει να φορά τόσο το λευκό στέμμα της Άνω Αιγύπτου (Hedjet) όσο και το κόκκινο στέμμα της Κάτω (Deshret), κάτι που συμβολίζει την πολιτική και κοσμολογική ένωση των δύο περιοχών.
Αυτός ο συμβολισμός συνεχίστηκε καθ’ όλη την Αιγυπτιακή ιστορία.
Οι Φαραώ αποκαλούνταν «βασιλείς της Άνω και Κάτω Αιγύπτου», φέροντας στον τίτλο τους το διπλό στέμμα (Pschent ή Sekhemti).
Στην Πλάκα του Ναρμέρ, ξεχωρίζει η φιγούρα του βασιλιά να σκοτώνει έναν αιχμάλωτο εχθρό υπό την παρουσία του γερακιού Ώρου, θεού-προστάτη της βασιλικής εξουσίας.
Ο Ώρος κρατά ένα ανθρώπινο κεφάλι από τη μύτη, υπονοώντας τον έλεγχο των υποταγμένων εχθρών.
Αυτή η εικονογράφηση εκφράζει την ιεροποίηση της εξουσίας και την αποδοχή ότι ο βασιλιάς ενεργεί υπό Θεϊκή εντολή.
Ο Νάρμερ δεν κυβερνούσε απλώς, ενσάρκωνε τη Μάατ την κοσμική τάξη, την ισορροπία μεταξύ χάους και αρμονίας.
Η καθιέρωση του «Φαραώ» ως ενδιάμεσου μεταξύ θεών και ανθρώπων ξεκινά με αυτόν.
Τώρα όσον αφορά την ενοποίηση της Αιγύπτου δεν θα χαρακτηριζόταν ως απλώς πολιτική.
Υπό τον Νάρμερ δημιουργούνται οι βάσεις για
ενιαία γραφή (ιερογλυφικά), αρχίζει η καθιέρωση συστήματος καταγραφής και λογιστικής χρήσης της γραφής.
Δημιουργούνται διοικητικά κέντρα με τις πρώτες κρατικές πόλεις όπως η Θίνης και η Μέμφις, την οποία ίσως ίδρυσε ο διάδοχός του
(Hor-Aha).
Κατά την διακυβέρνηση του εμφανίζονται οι πρώτοι βασιλικοί ναοί και οι τελετουργίες παίρνουν ενιαία μορφή.
Με λίγα λόγια και εν κατακλείδι ο Νάρμερ δεν ήταν απλώς ένας πολεμιστής, ήταν ο μέγας αρχιτέκτονας ενός θεσμικού πλαισίου που θα άντεχε πάνω από 3.000 χρόνια.
Η βασιλική του ιδεολογία, οι θεσμοί του και η συμβολική δύναμη της εξουσίας του καθοδήγησαν τους διαδόχους του μέχρι τους Πτολεμαίους.
Το σχόλιο σας θα δημοσιευθεί αφου εγκριθεί πρώτα απο τον διαχειριστή για την αποφυγή υβριστικού η προσβλητικού περιεχομένου.
Greek
Arabic
Chinese (Simplified)
Dutch
English
French
German
Italian
Japanese
Portuguese
Russian
Spanish