vima365

Στην Πόλη του Διός, που ίδρυσαν Σαλαμίνιοι …………..

Στην Πόλη του Διός, που ίδρυσαν Σαλαμίνιοι, ανακαλύφθηκαν ζυγαριά και 5 σιδερένια βάρη με σχήματα ελληνικών γραμμάτων!

του Γ. Λεκάκη

Κατά την ελληνική (και όχι ελληνιστική) και ρωμαϊκή περίοδο, η αρχαία ελληνική πόλη Διοκαισάρεια[1], ήταν ένα πολυσύχναστο κέντρο της Τραχείας (Τραχειώτιδος) Κιλικίας στον 36^ο παράλληλο [36°35′N 33°56′E], πάνω από τα Κύινδα και τους Σόλους, στους πρόποδες των βουνών του Ταύρου, σε έναν παραπόταμο του Καλύκαδνου. Ιδρύθηκε γύρω από ένα αρχαίο ελληνικό ιερόν της θεάς Όλβας (παλαιατάτη τοπική θεότητα, η οποία στην συνέχεια έγινε επιθετικός προσδιορισμός στον Δία – Όλβιος ή Όλμπιος < Ολύμπιος Ζευς και μετονομάσθηκε σε Ολβανόπολη). Η Όλβα / Ολβία / Όλβασα / Όλβος / Ορβος > Όρβα, Ούρβα,  Ουρβανόπολη) ήταν πόλη της Κητίδος Κιλικίας (η οποία αργότερα αποτέλεσε μέρος της Ισαυρίας).

Η Όλβη είχε κτιστεί από τον Σαλαμίνιο ήρωα-γίγαντα Αίαντα (ετεροθαλή αδελφό του Τεύκρου). Ο ιερέας του ναού του Διός της, Άσπερας, κάποτε κυβερνούσε ως δυνάστης όλη την Τραχεία Κιλικία, που επήρε το όνομά του: Ασπέρα. Η χώρα πολιορκήθηκε από πολυάριθμους τυράννους και οργανώθηκαν συμμορίες πειρατών. Και μετά την ανατροπή αυτών, ονόμασαν αυτήν την χώρα «Κτήμα του Τεύκρου» / Τευκρία, και ονόμασαν και ιερατείο «του Τεύκρου». Και οι περισσότεροι από τους ιερείς ονομάζονταν Τεύκρος ή Αίας.

Από αυτήν σώζεται:

• τμήμα του περίλαμπρου περίπτερου ναού του Ολβίου Διός, με υψηλούς 6 x 12 κίονες, με κιονόκρανα κορινθιακού ρυθμού, του 3^ου αιώνα π.Χ., στυλοβάτης διαστάσεων 21 x 39 μ. Οι κίονες υψώνονται σε αττικές βάσεις χωρίς βάθρα. Οι κορμοί των κιόνων έχουν 24 αυλακώσεις, οι οποίες στο κάτω τρίτο φθίνουν σε απλές επιφάνειες. Οι άκρες των αυλακώσεων συνεχίζονται ως λεπτές κυρτές ταινίες σε ελαφρώς κοίλες επιφάνειες. Η επιφανειακή επεξεργασία δεν φτάνει στο ίδιο ύψος σε όλους τους κίονες. Τα κορινθιακά κιονόκρανα αποτελούνται από τρία ξεχωριστά κομμάτια. Αυτό το στυλ ανήκει στον πτολεμαϊκό μακεδονικό πολιτισμό – ανάλογό του στον ναό του Αυγούστου στις Φίλες. Βρέθηκαν θραύσματα δωρικών θριγκών. Τον 4ο – 5ο αιώνα μ.Χ. ο Ναός του Δία μετετράπη σε εκκλησία από τους χριστιανούς[2],
• πύλη μνημειώδης, είσοδος στην πόλη με πέντε σωζόμενες κολώνες!
• λεωφόρος με κιονοστοιχίες, εκτείνεται κατά μήκος του Ναού του Διός Όλβιου και φτάνει έως τον Ναό της Τύχης.
• πύλη τρίτοξη (στα βορειοδυτικά), οδηγεί έξω από την πόλη.

• πύργος πενταώροφος της ίδιας εποχής στα βόρεια της πόλης, σε τμήμα του τείχους. Παρατηρητήριο ύψους 20 μ.! Αυτός ο πύργος έδωσε το όνομά του στο σημερινό χωριό Uzuncaburç (= μακρύς πύργος). Απεικονίζεται επίσης σε αρχαία νομίσματα της Όλβας.
• λείψανα αρχαίου Νυμφαίου,
• ενός ναού αφιερωμένου στην θεά Τύχη του 1^ου αιώνα, σώζονται πέντε γρανιτένιοι κίονες, με κορινθιακά κιονόκρανα, που συνδέονται με τεράστια επιστύλια, τα οποία φέρουν αναθηματικές επιγραφές!
• τμήματα αρχαίου θεάτρου, του 2ου αιώνα μ.Χ.,
• ρωμαϊκών χρόνων υδραγωγείο,
• μεγάλη νεκρόπολη (εκτός των τειχών) με λαξευτούς τάφους και σαρκοφάγους έως και των πρωτοχριστιανικών χρόνων (αρκετές νεκροπόλεις, μερικές από αυτές πολύ μεγάλες, βρέθηκαν έξω από την πόλη), καθώς και
• αρχαία νομίσματα με το όνομα της πόλεως.

Τα καλοδιατηρημένα ερείπιά της αποτελούνται από δρόμους με κιονοστοιχίες γεμάτους καταστήματα!

ΤΩΡΑ, ανασκαφές, σε ένα από αυτά τα κτήρια έφεραν στο φως ένα μοναδικό σύνολο αντικειμένων 1.600 χρόνων, που προσφέρουν νέες γνώσεις για την εμπορική ζωή στην πόλη και το τυποποιημένο σύστημα μέτρων και βαρών:

Αρχαιολόγοι από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας και το Πανεπιστήμιο της Μερσίνης ανακάλυψαν μια πλήρη ζυγαριά και πέντε σιδερένια βάρη που φαίνεται να έχουν σχήματα ελληνικών γραμμάτων: Τα βήτα, γάμμα, σίγμα, ψι και ωμέγα.

ελληνικα αλφαβητικα γραμματα Ψ, Ω, Β, Γ, S

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι κάθε γράμμα ή σύμβολο υποδήλωνε ένα συγκεκριμένο βάρος, που θα ήταν παγκοσμίως αναγνωρισμένο από τους τοπικούς ή περιφερειακούς εμπόρους.

Εκείνην την εποχή, η μονάδα μέτρησης ήταν η λίτρα και τα πέντε βάρη κυμαίνονταν από μισό λίτρο έως πέντε λίτρες, ή περίπου 5,3 ουγγιές – 3,3 λίβρες.

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκακης “Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις”. Γ. Λεκακης “Η αγνωστη Μικρα Ασία”. “Türkiye’s Mersin uncovers unique Hellenistic weights, balance scale”, Daily Sabah, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 8.7.2025.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

• Κλ. Πτολεμαίος, Θεοφάνης κ.ά. και Στράβων (Γεωγρ. 14.5.10):

Ὑπέρκειται δὲ τὰ Κύινδα τῆς Ἀγχιάλης ἔρυμα͵ ὧι ἐχρήσαντό ποτε οἱ Μακεδόνες γαζοφυλακίωι· ἦρε δὲ τὰ χρήματα Εὐμένης ἀποστὰς Ἀντιγόνου. ἔτι δ᾽ ὕπερθεν τούτου τε καὶ τῶν Σόλων ὀρεινή ἐστιν͵ ἐν ἧι Ὄλβη πόλις Διὸς ἱερὸν ἔχουσα͵ Αἴαντος ἵδρυμα τοῦ Τεύκρου· καὶ ὁ ἱερεὺς δυνάστης ἐγίνετο τῆς Τραχειώτιδος· εἶτ᾽ ἐπέθεντο τῆι χώραι τύραννοι πολλοί͵ καὶ συνέστη τὰ ληιστήρια. μετὰ δὲ τὴν τούτων κατάλυσιν ἐφ᾽ ἡμῶν ἤδη τὴν τοῦ Τεύκρου δυναστείαν ταύτην ἐκάλουν͵ τὴν δ᾽ αὐτὴν καὶ ἱερωσύνην· καὶ οἱ πλεῖστοί γε τῶν ἱερασαμένων ὠνομάζοντο Τεῦκροι ἢ Αἴαντες. εἰσιοῦσα δὲ Ἄβα κατ᾽ ἐπιγαμίαν εἰς τὸν οἶκον τοῦτον͵ ἡ Ζηνοφάνους θυγάτηρ ἑνὸς τῶν τυράννων͵ αὐτὴ κατέσχε τὴν ἀρχὴν προλαβόντος τοῦ πατρὸς ἐν ἐπιτρόπου σχήματι· ὕστερον δὲ καὶ Ἀντώνιος καὶ Κλεοπάτρα κατεχαρίσαντο ἐκείνηι θεραπείαις ἐκλιπαρηθέντες· ἔπειθ᾽ ἡ μὲν κατελύθη τοῖς δ᾽ ἀπὸ τοῦ γένους διέμεινεν ἡ ἀρχή. μετὰ δὲ τὴν Ἀγχιάλην αἱ τοῦ Κύδνου ἐκβολαὶ κατὰ τὸ Ῥῆγμα καλούμενον. ἔστι δὲ λιμνάζων τόπος ἔχων καὶ παλαιὰ νεώρια͵ εἰς ὃν ἐκπίπτει ὁ Κύδνος ὁ διαρρέων μέσην τὴν Ταρσὸν τὰς ἀρχὰς ἔχων ἀπὸ τοῦ ὑπερκειμένου τῆς πόλεως Ταύρου· καὶ ἔστιν ἐπίνειον ἡ λίμνη τῆς Ταρσοῦ.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Σήμερα Uzuncaburç, στην έκταση που καταλαμβάνει νυν η νοτιοανατολική Τουρκία. Υπάρχει πόλις με το ίδιο όνομα (Διοκαισαρεια) και στην Παλαιστίνη.

[2] Ίχνη μιας σταυρόσχημης δεξαμενής βαπτίσεων διακρίνονται στο δάπεδο – Βλ. A. M. Vérilhac – C. Dragon «Revue des études anciennes», αρ. 76, 1974.