«Σκιές με Ψυχή – Μια συνέντευξη με τον Τριαντάφυλλο Βαΐτση».
Τριαντάφυλλο Βαΐτση
Συνέντευξη – κείμενο: Λιλίκα ΑρνάκηΥπάρχουν άνθρωποι που χτίζουν από πέτρα, άλλοι από λέξεις. Ο Τριαντάφυλλος
Βαΐτσης χτίζει από σκιές.
Στην εποχή της ταχύτητας, των φώτων που τυφλώνουν και των λέξεων που
φθείρονται, εκείνος επιλέγει τη σιωπή της σιλουέτας. Μιας σκιάς που γεννιέται
από το άχρηστο, το πεταμένο, το σκουπίδι. Εκεί όπου όλοι βλέπουν τον θάνατο
της μορφής, αυτός βλέπει το μέλλον της.
Ο ίδιος δεν ισχυρίζεται πως είναι καλλιτέχνης. Ίσως επειδή γνωρίζει καλά ότι η
τέχνη δεν αντέχει τους τίτλους. Του αρκεί να είναι "παρατηρητής του φωτός. Με
υπομονή σχεδόν ασκητική, συλλέγει απομεινάρια του κόσμου μας – ένα γρανάζι,
ένα σίδερο, μια ξεχασμένη λαβή – και τα τοποθετεί με χειρουργική ακρίβεια,
ώστε να φανεί στο τοίχο κάτι που κανείς δεν περίμενε: μια μορφή. Μια ιδέα. Μια
αλήθεια.
Στο «Σπίτι της Σκιάς», στη γενέθλια Ξάνθη, οι φιγούρες του δεν φωτίζονται.
Αποκαλύπτονται.
Ο Τριαντάφυλλος δεν κατασκευάζει έργα. Ξυπνά σκιές. Και μέσα από αυτές μας
καλεί να δούμε τον εαυτό μας αλλιώς: όχι όπως μας λένε οι άλλοι, αλλά όπως
γινόμαστε όταν το φως πέσει από την κατάλληλη γωνία.
Ακολουθεί μια συζήτηση με εκείνον που μετατρέπει το τίποτα σε αποτύπωμα.
Έναν άνθρωπο που δεν χρειάζεται να φωνάξει – γιατί η σκιά του αρκεί να
μιλήσει.
Βαΐτσης χτίζει από σκιές.
Στην εποχή της ταχύτητας, των φώτων που τυφλώνουν και των λέξεων που
φθείρονται, εκείνος επιλέγει τη σιωπή της σιλουέτας. Μιας σκιάς που γεννιέται
από το άχρηστο, το πεταμένο, το σκουπίδι. Εκεί όπου όλοι βλέπουν τον θάνατο
της μορφής, αυτός βλέπει το μέλλον της.
Ο ίδιος δεν ισχυρίζεται πως είναι καλλιτέχνης. Ίσως επειδή γνωρίζει καλά ότι η
τέχνη δεν αντέχει τους τίτλους. Του αρκεί να είναι "παρατηρητής του φωτός. Με
υπομονή σχεδόν ασκητική, συλλέγει απομεινάρια του κόσμου μας – ένα γρανάζι,
ένα σίδερο, μια ξεχασμένη λαβή – και τα τοποθετεί με χειρουργική ακρίβεια,
ώστε να φανεί στο τοίχο κάτι που κανείς δεν περίμενε: μια μορφή. Μια ιδέα. Μια
αλήθεια.
Στο «Σπίτι της Σκιάς», στη γενέθλια Ξάνθη, οι φιγούρες του δεν φωτίζονται.
Αποκαλύπτονται.
Ο Τριαντάφυλλος δεν κατασκευάζει έργα. Ξυπνά σκιές. Και μέσα από αυτές μας
καλεί να δούμε τον εαυτό μας αλλιώς: όχι όπως μας λένε οι άλλοι, αλλά όπως
γινόμαστε όταν το φως πέσει από την κατάλληλη γωνία.
Ακολουθεί μια συζήτηση με εκείνον που μετατρέπει το τίποτα σε αποτύπωμα.
Έναν άνθρωπο που δεν χρειάζεται να φωνάξει – γιατί η σκιά του αρκεί να
μιλήσει.
Τι σας έκανε να πιστέψετε ότι το «πεταμένο» έχει ψυχή;
Ξεκίνησα να κάνω μαθήματα trash art (τέχνη από σκουπίδια) λόγω της ευαισθησίας μου για το περιβάλλον και της αγάπης μου για την τέχνη.
Αυτό όμως δεν μου ήταν αρκετό. Έπρεπε να βρω έναν λόγο που θα με ενθουσίαζε. Κατά τη
διάρκεια λοιπόν του πρώτου μαθήματος (στο Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης) δεν έκανα τίποτα άλλο από το να κοιτάω τα σκουπίδια που είχε απλώσει ο δάσκαλος (Θάνος Μαυρουδής) πάνω στο τραπέζι και να σκέφτομαι για ποιο λόγο να ασχοληθώ μαζί τους. Κάποια στιγμή μου ήρθε στο μυαλό μου η εξής σκέψη.
διάρκεια λοιπόν του πρώτου μαθήματος (στο Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης) δεν έκανα τίποτα άλλο από το να κοιτάω τα σκουπίδια που είχε απλώσει ο δάσκαλος (Θάνος Μαυρουδής) πάνω στο τραπέζι και να σκέφτομαι για ποιο λόγο να ασχοληθώ μαζί τους. Κάποια στιγμή μου ήρθε στο μυαλό μου η εξής σκέψη.
Θέλω να μετατρέψω το σκουπίδι σε κάτι που κάποιος θα το κοιτάξει, θα το θαυμάσει και ενδεχομένως αντί το σκουπίδι να πεταχτεί σε κάποιον κάδο, να τοποθετηθεί σ’ ένα σαλόνι. Αυτή η σκέψη μου άλλαξε τη ζωή.
Το “πεταμένο” λοιπόν μπορεί να αναγεννηθεί…
Το “πεταμένο” λοιπόν μπορεί να αναγεννηθεί…
Πρώτα έρχεται το αντικείμενο ή η σκιά που φαντάζεστε;
Και τα δύο μπορεί να συμβούν. Τις περισσότερες φορές σκέφτομαι το θέμα και μετά προσχεδιάζω τη σκιά.
Υπάρχουν πολλές φορές που έρχεται η ιδέα, η οποία όμως είναι μια έννοια χωρίς συγκεκριμένο σχήμα.
Σ’ αυτή την περίπτωση αρχίζω να παίζω μπροστά στο φως με διάφορα υλικά και αναζητώ στις τυχαίες σκιές να δω εικόνες που θα με παραπέμψουν σ’ αυτό που σκέφτομαι.
Έτσι, το αποτέλεσμα έρχεται κατά κάποιο τρόπο “από μόνο του”. Δεν είναι λίγες επίσης οι φορές που βρίσκω ένα αντικείμενο το οποίο θέλω οπωσδήποτε να το χρησιμοποιήσω σε κάποιο έργο μου.
Προσπαθώ λοιπόν να πλάσω μια ιστορία στην οποία το αντικείμενο αυτό θα έχει πρωταγωνιστικό ρόλο και θα συνομιλεί με μια σκιά…
Πώς γεννιέται μέσα σας μια μορφή μέσα από το τίποτα;
Δεν ξέρω. Ρωτήστε τον ψυχολόγο μου… Αυτή πιστεύω πως θα ήταν η καλύτερη απάντηση.
Αλλά προκειμένου να ικανοποιήσω το απαιτητικό κοινό, θα συνεχίσω την απάντησή μου. Κάθε άνθρωπος που θέλει να μιλήσει μέσω της τέχνης αναζητά κάθε στιγμή μια αφορμή, ένα ερέθισμα.
Μόλις λοιπόν λάβει αυτό το ερέθισμα βγαίνει από μέσα του μια εικόνα, μία σκέψη, ένα συναίσθημα, το οποίο σμιλεύει ο καλλιτέχνης για να του δώσει την τελική μορφή.
Η σκιά είναι η αλήθεια ή η παραμόρφωση της αλήθειας;
Επικαλούμενος την αλληγορία του σπηλαίου του Πλάτωνα, που ίσως είναι ο κατάλληλος μύθος για να απαντήσει κανείς σ’ αυτό το ερώτημα, θα έλεγα πως η σκιά είναι μία από τις αλήθειες που μπορεί να συλλάβει ο ανθρώπινος νους με τα αισθητήρια όργανά του.
Σίγουρα δεν πρόκειται για παραμόρφωση καθώς η σκιά είναι η δισδιάστατη αποτύπωση ενός τρισδιάστατου αντικειμένου σε επίπεδη επιφάνεια με σταθερές τις συνθήκες φωτισμού, την απόσταση, το μέσο που παρεμβάλλεται μεταξύ της φωτεινής πηγής, του γλυπτού και της επιφάνειας
προβολής κλπ.
προβολής κλπ.
Αν κάποια από τις παραπάνω παραμέτρους αλλάξει, θα αλλάξει και η σκιά. Και τότε εκείνη η σκιά θα αποτελεί μια νέα αλήθεια.
Όλα αυτά βέβαια μπορεί κανείς να τα εκλάβει και με την πραγματική τους έννοια αλλά και με την
συμβολική τους έννοια.
συμβολική τους έννοια.
Ποια ήταν η στιγμή που για πρώτη φορά είδατε «το φως αλλιώς»;
Όταν ήμουν παιδί έπαιζα με τις σκιά μου καθώς περνούσα κάτω από τις κολώνες φωτισμού της ΔΕΗ. Με μάγευε το ότι η σκιά μου μεγάλωνε και μίκραινε, γινόταν από έντονη πιο αχνή και τελικά εξαφανιζόταν όταν απομακρυνόμουν πολύ από τη λάμπα.
Αυτό ήταν ένα από τα παιχνίδια μου κάθε βράδυ του καλοκαιριού που γύριζα από την πλατεία στο σπίτι μου. Αυτή είναι η πρώτη μου “φωτεινή” ανάμνηση.
Στο Σπίτι της Σκιάς, ποια σκιά θεωρείτε πιο κοντινή σε εσάς τον ίδιο;
Το έργο “Ο χορός του ποντικού” νομίζω πως είναι ένα από τα αγαπημένα μου έργα. Στο γλυπτό μπορεί κανείς να δει ένα ποντίκι που κρατάει στα χέρια του ένα κομμάτι τυρί.
Από πάνω του όμως, υπάρχει κι άλλο κομμάτι τυρί, το οποίο είναι μεγαλύτερο. Ο ποντικός λοιπόν, κοιτάει ψηλά καθώς θέλει και το άλλο.
Στη σκιά όμως εμφανίζεται μια γάτα. Ο κίνδυνος παραμονεύει.
Το ερώτημα είναι: “Είναι πραγματικός ο κίνδυνος”;
Η γάτα είναι σκιά. Το ποντίκι τρισδιάστατο.
Καμμιά φορά στη ζωή μας, θέλουμε να κάνουμε κάποια κίνηση και φοβόμαστε τους κινδύνους που μπορεί και να μην είναι πραγματική.
Εγώ λοιπόν, όντας ένας άνθρωπος που δεν μπορεί να παραμένει στάσιμος και θέλω να εξελίσσομαι και να κάνω όλο και περισσότερα, έρχομαι συνεχώς αντιμέτωπος με αυτούς του κινδύνους.
Άλλες φορές τους νικάω κι άλλες όχι…
Τι λένε τα παιδιά όταν βλέπουν τις σκιές; Σας έχουν «διδάξει» κατι με την αθωότητά τους;
Τα παιδιά εντυπωσιάζονται από το απρόβλεπτο αποτέλεσμα της σκιάς των έργων.
Κατά καιρούς, έχω ακούσει πολλά από τα παιδιά. Τα περισσότερα από τα σχόλιά τους είναι αστεία. Η συχνή αλληλεπίδραση όμως με τα παιδιά μου έχει διδάξει τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να δουλεύω τα έργα μου ώστε να έχουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον και για τις μικρότερες ηλικίες.
Σας έχει ποτέ τρομάξει αυτό που δημιουργήσατε;
Όχι. Όπως προαναφέρθηκε, κάθε έργο μου είναι μια εικόνα, ένα συναίσθημα, μια ιστορία που βγήκε από μέσα μου. Αυτό καθιστά τα δημιουργήματά μου οικεία σε μένα. Συνεπώς θεωρώ πως είναι αδύνατον να με φοβίσει.
Ίσως βέβαια, κάποιο έργο μου, θα μπορούσε να φοβίσει κάποιον ειδικό (όσον αφορά πάντα εμένα)…
Ποια σκιά θα φτιάχνατε για την εποχή μας;
Κάτι χαοτικό. Δεν νομίζω πως θα μπορούσε κανείς εύκολα να αποτυπώσει την εποχή μας. Ο άνθρωπος έχει φτάσει σε πολύ υψηλά επίπεδα γνώσεων, τεχνολογίας, υλικών αλλά ταυτόχρονα, μέσα σ’ αυτή την “αφθονία” δημιουργεί πολέμους, φτώχεια, ανισότητες, δυστυχία.
Πως λοιπόν, θα μπορούσε κανείς να περιγράψει καλύτερα όλα αυτά από μια χαοτική εικόνα-σκιά;
Η τέχνη σας είναι διαμαρτυρία, μνήμη ή λύτρωση;
Θα απαντήσω με τον τίτλο ενός από τα έργα μου.
Η τέχνη είναι πόλεμος.
Ένας πόλεμος για έναν καλύτερο κόσμο.
Η τέχνη είναι πόλεμος.
Ένας πόλεμος για έναν καλύτερο κόσμο.
Αν δεν υπήρχε σκιά, θα υπήρχε τέχνη;
Το φως και η σκιά απογειώνουν την τέχνη…
Τι μορφή θέλετε να αφήσετε πίσω σας όταν το φως χαμηλώσει για πάντα;
Θέλω να αφήσω μια μορφή που σαν την κοιτάς να σε παροτρύνει να φτάσεις όσο πιο μακριά μπορείς…
Τριαντάφυλλε, σ’ ευχαριστώ που άνοιξες ένα παράθυρο στη σκιά και μου επέτρεψες να κοιτάξω μέσα της.
Η σιωπή των έργων σου μίλησε σε μένα πιο δυνατά απ’ ό,τι θα μπορούσαν οι λέξεις.
Η παρουσία σου – ήρεμη, ουσιαστική, φωτεινή – με άγγιξε βαθιά.
Σου οφείλω μια εμπειρία αυθεντικότητας.
Και κυρίως, ένα βλέμμα αλλιώτικο στο φως.
Λιλίκα Αρνάκη – Ιούνιος 2025 για το vima365
Το σχόλιο σας θα δημοσιευθεί αφου εγκριθεί πρώτα απο τον διαχειριστή για την αποφυγή υβριστικού η προσβλητικού περιεχομένου.
Greek
Arabic
Chinese (Simplified)
Dutch
English
French
German
Italian
Japanese
Portuguese
Russian
Spanish