vima365

Η Λυδία Λίθος (Touchstone – Lydite) ή «Λυδία πέτρη» ήταν ένα σκληρό πέτρωμα είδους βασάλτη, μιάς ποικιλίας μικροκρυσταλλικού χαλαζία (μαύρος ίασπις), που οι αρχαίοι Έλληνες εισήγαγαν για τον έλεγχο του βαθμού γνησιότητας του χρυσού ή του αργύρου για την ευρυθμία των συναλλαγών.

Η Λυδική λίθος κατά τον Ησύχιο και τον Θεόφραστο, ήταν η «πέτρα της αληθείας» ως εργαλείο, ενώ κατά άλλους συγγραφείς υπήρξε η «βάσανος» ή «βασανιστής» λίθος με την οποίαν υπέβαλλαν σε δοκιμασία (assay) τα κράματα χρυσού, ιδίως των νομισμάτων για τον ασφαλή εντοπισμό των κίβδηλων (κάλπικων), πλαστών και παραχαραγμένων (counterfeit/fake) κερμάτων.

Κατ´επέκταση προσδιόριζε την ισοτιμία μεταξύ των αναρίθμητων κυκλοφορούντων νομισμάτων κατά το τέλος της αρχαϊκής περιόδου για το διακρατικό εμπόριο (Πλίνιος, Πολυδεύκης, και Πλάτωνας /Γοργίας).

Το μοναδικό αυτό πέτρωμα βρισκόταν σε αφθονία στο όρος Τμώλος στίς Σάρδεις της Λυδίας στην Μικρά Ασία, απ´οπου πήγαζε ο χρυσοφόρος ποταμός Πακτωλός.

 

Ήταν ο τόπος που κόπηκαν τα πρώτα παγκοσμίως χρυσά νομίσματα (Ηρόδοτος) τον (7 ο π.Χ.) αιώνα από ήλεκτρον, (κράμα χρυσού+αργύρου), με «χτυπητή» κεφαλή λέοντα ή ταύρου, ή με την προσωπογραφία του βασιλέως που διασφάλιζε την εγγύηση του Βασιλέως.

Συνεπώς, η δοκιμασία, ο έλεγχος, και η εξακρίβωση της γνησιότητας ήταν απολύτως αναγκαία πρός αποφυγήν της νοθείας.

Η Λυδία λίθος παρουσιάζει την παράξενη και μοναδική ιδιότητα όταν τριφτεί πάνω σε ένα κομμάτι χρυσού, να χαράζεται στο σώμα της με ένα ίχνος συγκεκριμένου χρώματος, που είναι ανάλογο με το κράμα των ευγενών μετάλλων.

Όσο περισσότερο χρυσό περιέχει το προς εξέταση αντικείμενο, τόσο πιό έντονο αποβαίνει το χρώμα της «χαρακιάς» (αποτυπώματος) για τον υπολογισμό της αξίας του, και των καρατιών των πολύτιμων λίθων.

Οι πρώτοι επαγγελματίες αργυραμοιβοί εμφανίστηκαν στο λιμάνι του Πειραιά κατά την κλασική περίοδο, και πληρώνονταν για την πιστοποίηση των νομισμάτων, αφού παρακρατούσαν ποσοστό από τους διερχόμενους πελάτες. Αυτοί λοιπόν υπήρξαν οι αποκαλούμενοι Τ ρ α π ε ζ ί τ ε ς , οι παλαιάς κοπής «σαράφηδες», οι αρχαίοι εκτιμητές που έστηναν τους πάγκους τους (τραπεζάκια) σε κάθε εμπορική στοά κατά μήκος της προβλήτας και των τριών (3) λιμανιών του Πειραιά (επίνειο των Αθηνών) με την μεγαλύτερη διακίνηση αγαθών.

Η διαδικασία της πιστοποίησης ήταν πολύπλοκη, καθώς έπρεπε να καθοριστεί η ισοτιμία μεταξύ των ξένων νομισμάτων με βάση την «γλαύκα» των Αθηνών, σε σχέση με τον Δαρεικό της Περσίας, τους στατήρες της Κυζίκου, και όλα τα άλλα τοπικά νομίσματα των πόλεων-κρατών, για την εξέλιξη της συναλλαγής. Ο φόρτος των υπηρεσιών των τραπεζιτών με εργαλείο την Λυδία λίθο στην ακμάζουσα εποχή του Περικλέους ήταν αφόρητος!

Η αρχαία αυτή μέθοδος χρησιμοποιείται έως και σήμερα για την πρόχειρη εξακρίβωση , παρόλο που υπάρχουν καλύτεροι (ψηφιακοί) μέθοδοι αποτίμησης της καθαρότητας του χρυσού, και εντοπισμού των πλαστών με ηλεκτρονικά μέσα.