vima365

Η Αγία Αικατερίνη μαρτύρησε για την πίστη της στον Χριστό στις αρχές του τέταρτου αιώνα, στην Αλεξάνδρεια, και συνδέθηκε ανεξίτηλα με το όρος Σινά μετά τη θαυματουργική ανακάλυψη του ιερού σώματός της στην κορυφή της χερσονήσου του Σινά και τη μετέπειτα μεταφορά του στο μοναστήρι του Σινά. Μαρτυρικές αναφορές, εγκώμια, αγιογραφίες, ψαλμωδίες και ποιήματα που αφηγούνται τη ζωή και το μαρτύριο της Αγίας Αικατερίνης έχουν μελετηθεί από μελετητές από τον δέκατο όγδοο αιώνα μέχρι σήμερα.

Υποθέτουμε ότι μια αναφορά στο έργο Εκκλησιαστική Ιστορία (4ος αιώνας) του Ευσεβίου της Καισαρείας, παρόλο που δεν κατονομάζει ρητά την Αγία, πρέπει να αναφέρεται πράγματι στην Αγία Αικατερίνη, καθιστώντας την έτσι την παλαιότερη σωζόμενη αναφορά. Η παλαιότερη ρητή αναφορά σε αυτήν φαίνεται να είναι η λεπτομερής περιγραφή των δραματικών γεγονότων της ζωής της, όπως δίνεται στην αφήγηση του μαρτυρίου της, έργο άγνωστου συγγραφέα των τελών του έκτου ή των αρχών του έβδομου αιώνα (σύμφωνα με τον Viteau, 1897), εποχή κατά την οποία ο Άγιος Ιωάννης του Σινά, συγγραφέας της Σκάλας της Θείας Ανάβασης και ηγούμενος της μονής Σινά, επίσης αναδείχθηκε. Σύμφωνα με τις παραδοσιακές διηγήσεις, ο Χριστός της εμφανίστηκε σε ένα όνειρο, της έδωσε ένα δαχτυλίδι και της ζήτησε να Του είναι πιστή.

Σύμφωνα με την αφήγηση της ανώνυμης διήγησης του μαρτυρίου της, η Αικατερίνη ήταν μια νεαρή γυναίκα από την Αλεξάνδρεια, που διακρινόταν για την ομορφιά της και την αριστοκρατική της καταγωγή και ήταν γνωστή για τη σοφία της, καθώς είχε διδαχθεί όλες τις τότε γνωστές επιστήμες και τις φιλοσοφικές σχολές σκέψης του αρχαίου κόσμου. Κατά τη διάρκεια των σκληρών διωγμών στους οποίους επιδόθηκε ο Μαξιμίνος Β’, Καίσαρας και κατόπιν Αύγουστος της Ανατολής, κατά τη διάρκεια των οποίων όλοι οι Ρωμαίοι υπήκοοι διατάχθηκαν να προσφέρουν θυσίες στους ειδωλολατρικούς θεούς για να αποδείξουν την προσήλωσή τους στην αρχαία θρησκεία και την υποταγή τους στο ρωμαϊκό κράτος, η Αικατερίνη δεν μπορούσε να υπομείνει την απώλεια τόσων ψυχών από την ειδωλολατρία και την αποκήρυξη της πίστης των χριστιανών λόγω φόβου. Εγκαταλείποντας την καταγωγή, τη μόρφωση και τον πλούτο της, εμφανίστηκε ενώπιον του Μαξιμίνου για να αμφισβητήσει την επιβολή της ειδωλολατρίας του. Παραδέχτηκε ότι ήταν χριστιανή και ότι ήταν αρραβωνιασμένη με τον Χριστό. Ο ηγεμόνας, μη μπορώντας να την πείσει να προσφέρει θυσίες στους ειδωλολατρικούς θεούς, διέταξε πενήντα επιφανείς ρήτορες να συμμετάσχουν σε διαλεκτική συζήτηση μαζί της. Η Αικατερίνη, με τη βοήθεια της θείας σοφίας, επιστράτευσε επιχειρήματα από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και κατάφερε να προσηλυτίσει τους ρήτορες στην πίστη του Χριστού- ο Μαξιμίνος εξοργίστηκε τόσο πολύ που διέταξε τον θάνατό τους δια πυρός.

Παρόμοια μοίρα περίμενε τελικά και τη σύζυγο του Μαξιμίνου, η οποία επισκέφθηκε κρυφά την Αγία στο κελί της φυλακής, καθώς και άλλους αξιωματούχους, οι οποίοι, ακολουθώντας τις διδαχές της, ασπάστηκαν τη χριστιανική πίστη. Ο ηγεμόνας εξοργίστηκε και πάλι τόσο πολύ από αυτά τα απρόβλεπτα περιστατικά, ώστε διέταξε να υποβληθεί ο Άγιος σε διάφορα βασανιστήρια, μεταξύ των οποίων και να σπάσει σε τροχό- ο Άγιος, ενθαρρυμένος από τη δύναμη του Χριστού, επέζησε αλώβητος από όλα αυτά τα βασανιστήρια. Καθώς τα γεγονότα είχαν πάρει ιδιαίτερα δυσμενή τροπή γι’ αυτόν, ο Μαξιμίνος διέταξε τελικά τον αποκεφαλισμό της, την εικοστή πέμπτη Νοεμβρίου, ημερομηνία κατά την οποία η Εκκλησία τιμά τη μνήμη της.

Η μαρτυρική διήγηση αναφέρει στο τέλος ότι το ακατάλυτο σώμα της μάρτυρος Αγίας μεταφέρθηκε θαυματουργικά στο Σινά, αν και μέχρι τη στιγμή της συγγραφής δεν είχε εντοπιστεί και παρέμενε αθέατο, όπως ακριβώς είχε ζητήσει η Αγία Αικατερίνη πριν από το μαρτύριό της. Είναι, λοιπόν, πιθανό ότι περί τα τέλη του έκτου αιώνα, όταν ανέτειλε πνευματικά η νεοϊδρυθείσα συγκαιρινή Μονή της Υπεραγίας Θεοτόκου στην Κοιλάδα του Βουστάσιου, ήταν ήδη γνωστή η παράδοση της μεταφοράς του σώματος της Αγίας στο Σινά, αν και όχι η ακριβής θέση του σε αυτό.

Ο συγγραφέας του Μαρτυρίου, λόγιος γνώστης των αρχαίων ελληνικών κειμένων, θα πρέπει να κατέγραψε την προφορική παράδοση της εποχής του, αντλώντας ενδεχομένως και από παλαιότερες γραπτές πηγές. Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Νεκτάριος Κρήτης στην Επιτομή της Ιεράς Ιστορίας του Κόσμου (1670), καθώς και άλλοι ανώνυμοι συγγραφείς οδηγών προσκυνητών κατά τους μεταβυζαντινούς χρόνους, κατέγραψαν μια παρόμοια προφορική παράδοση για το μοναστήρι αρκετούς αιώνες αργότερα. Ανέφεραν ότι το Σώμα της Αγίας φυλασσόταν για σχεδόν τριακόσια χρόνια από ασκητές στην κορυφή ενός κοντινού βουνού στο νότιο Σινά, το οποίο αργότερα πήρε το όνομά της.

Φαίνεται ότι τα ιερά λείψανα μεταφέρθηκαν στο Καθολικό της Μονής πολύ αργότερα από την εποχή της ανέγερσης του ιουστινιάνικου κτιρίου, πιθανότατα κάποια στιγμή μεταξύ των αρχών του έβδομου και του ένατου αιώνα. Στα επόμενα χρόνια διαδόθηκε η λατρεία της Αγίας σε όλο τον χριστιανικό κόσμο, γράφτηκε ένα μουσικό καντάρι στις αρχές του ένατου αιώνα, γράφτηκε η «επίσημη» βιογραφία της από τον Άγιο Συμεών τον Μεταφραστή και έγιναν αρκετές αναφορές σε κείμενα των Συναξαρίων, το παλαιότερο από τα οποία είναι το Μενόγλωσσο του Βασιλείου, έργο του δέκατου αιώνα. Η Μονή Σινά και η προστάτιδά της Αγία Αικατερίνη έγιναν γνωστές στη Δύση αφού ο Συμεών ο του Τρίερ κανόνισε τη μεταφορά των λειψάνων της Αγίας στη Ρουέν και στο Τριβέλι κάποια στιγμή πριν από το έτος 1035. Τα ιερά λείψανα, τα οποία «απέπνεαν σταθερά μύρο» από το δεύτερο μισό του 12ου αιώνα, τοποθετήθηκαν σε μια περίτεχνα σκαλισμένη μαρμάρινη λειψανοθήκη, με ειδική κοιλότητα στον πυθμένα για τη συλλογή του μύρου, ένα έργο τέχνης που κατασκευάστηκε πιθανότατα στην Ιερουσαλήμ στα τέλη του 12ου αιώνα και εκτίθεται σήμερα στη Μονή [Αίθουσα 4, 15]. Κάποια στιγμή γύρω στα τέλη του δέκατου όγδοου αιώνα, ο διάσημος λιθοξόος Προκόπιος της Καισαρείας κατασκεύασε μια νέα, περίτεχνη μαρμάρινη διπλή θήκη με σιμπορίου, δαπανώντας «εννέα χρόνια επιδέξιας εργασίας» για την κατασκευή της- τα ιερά λείψανα τοποθετήθηκαν σε αυτήν και φυλάσσονται εκεί μέχρι σήμερα.

Η Αγία Αικατερίνη ήταν ένα δημοφιλές θέμα στην εκκλησιαστική τέχνη και απεικονιζόταν σε εικόνες, [Αίθουσα 2, 7.5], χρυσά κεντήματα [Αίθουσα 3, 10.9, Αίθουσα 4, 14.5] και μικρογραφίες. Η παλαιότερη γνωστή απεικόνιση της Αγίας είναι μια εικόνα που φυλάσσεται στη Μονή Σινά και χρονολογείται από τον 11ο αιώνα [Αίθουσα 4, 14.1]. Οι περισσότερες σωζόμενες μικρογραφίες του Αγίου χρονολογούνται από τον δέκατο τέταρτο αιώνα [Αίθουσα 4, 11.2], ενώ στο Σινά και αλλού σώζεται μεγάλος αριθμός φορητών εικόνων του Αγίου από τη μεταβυζαντινή θρησκευτική ζωγραφική παράδοση της Κρήτης.

ΠΗΓΗ https://mused.com/e