Επιτύμβια στήλη «θηλάζουσας»: Ένας σπάνιος εικονογραφικός τύπος στο Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας

Επιτύμβια στήλη «θηλάζουσας»: Ένας σπάνιος εικονογραφικός τύπος στο Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας

Διασχίζοντας δύο χρόνια πριν το Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας, την προσοχή μου τράβηξε αυτή η εξαιρετικής ποιότητας επιτύμβια στήλη «θηλάζουσας» από την Κονδαία της Θεσσαλίας. Με αφορμή την ημέρα της μητέρας στις αρχές του μηνός, ήρθε ξανά στο μυαλό μου, καθώς πρόκειται για σπάνια εικονογραφική επιλογή μεταξύ των επιτύμβιων μνημείων της αρχαιότητας.

Η απεικόνιση της μητέρας με το παιδί ή το βρέφος στην αγκαλιά της είναι συχνή στην αρχαία ελληνική τέχνη. Τα επιτύμβια αυτά ανάγλυφα απεικονίζουν μητέρες, οι οποίες πέθαναν κατά τη διάρκεια επιπλοκών του τοκετού, γεγονός εξαιρετικά συχνό κατά την αρχαιότητα. Οι περιπτώσεις νεαρών γυναικών, που πέθαναν τοιουτοτρόπως, ήταν πραγματικά πολυάριθμες.

Η θηλάζουσα μητέρα ως εικονογραφικός τύπος

Η απεικόνιση ειδικότερα του θηλασμού μας είναι γνωστή μόνο από ελάχιστα αντίστοιχα παραδείγματα από τον ελλαδικό χώρο, ενώ ενίοτε στο ρόλο της μητέρας έχουν απεικονιστεί και θεές. Αντιθέτως, στην ανατολή αυτό το εικονογραφικό μοτίβο υπήρξε εξαιρετικά διαδεδομένο. Όπως φαίνεται, συνδέεται με την αντίληψη των ανατολικών λαών περί μεταθανάτιας αναγέννησης των εικονιζόμενων προσώπων μέσω του μητρικού γάλακτος.

Εκτός από την επιτύμβια στήλη της Κονδαίας (Ροδιά Τυρνάβου), δύο ακόμη τέτοιες περιπτώσεις επιτύμβιων αναγλύφων σώζονται, αμφότερες από το Αιγαίο. Η μία από αυτές προέρχεται από την Κω, ενώ η δεύτερη από την Κάλυμνο.