vima365

Φιλιώ Χαιδεμένου

Φιλιώ Χαιδεμένου

Στις 28 Οκτωβρίου 1899 η αγαπημένη μας ΦΙΛΙΩ ΧΑΙΔΕΜΕΝΟΥ γεννήθηκε στα Βουρλά (Σμύρνη) της Μικράς Ασίας !!!
Βίωσε τη Μικρασιατική Καταστροφή και εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα. Όμως δεν ξέχασε τον τόπο της και ορκίστηκε να κάνει κάτι για να μην ξεχαστεί ποτέ η Μικρά Ασία, ο ελληνισμός της και ο ιδιαίτερος πολιτισμός της.
Συμμετείχε ενεργά σε προσφυγικά σωματεία και παράλληλα, από τις αρχές της δεκαετίας του 90’, άρχισε να συλλέγει, με προσωπικό κόπο, κειμήλια με σκοπό την ίδρυση Μουσείου Μικρασιατικού Ελληνισμού.
Πριν από 9 χρόνια που “έφυγε” σε ηλικία….108 ετών η Μικρασιάτισα Φιλιώ Χαϊδεμένου ή  “γιαγιά Φιλιώ” όπως την αποκαλούσαν όλοι χαϊδευτικά….. Η Φιλιώ Χαϊδεμένου γεννήθηκε από Ναξιώτη στην καταγωγή πατέρα και μητέρα Σμυρνιά, στα Βουρλά της Μικράς Ασίας το 1899. Ασίγαστη λαλιά των προσφύγων πρώτης γενιάς έβαλε σκοπό της ζωής της να διασώσει όσα κειμήλια της πατρίδας της, της Μ. Ασίας μπορούσε. Άλλοτε κειμήλια δικά της και άλλοτε αλλονών, πολύτιμες θύμησες της προσφυγιάς και του βίαιου ξεριζωμού των Ελλήνων της Μ. Ασίας, η γιαγιά Φιλιώ δεν έπαψε ποτέ να  αναζητά τρόπο να τα τιμήσει προκειμένου κάποια πράγματα να μη τα ξεχνούν οι παλιοί και να τα μαθαίνουν οι νεότεροι.
Από σπίτι σε σπίτι, από περιοχή σε περιοχή, από Σύλλογο σε Σύλλογο (ήταν ενεργό μέλος σε πάνω από 40 Συλλόγους Μικρασιατών) μάζευε σαν το μερμήγκι σωσμένα αντικείμενα, φορεσιές, κειμήλια, κάθε τι που είχε σωθεί στον Μεγάλο ξεριζωμό και είχαν φέρει διασώζοντας τα οι εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες. Όλη της την σύνταξη την ξόδευε σε εισιτήρια λεωφορείων και πλοίων για να οργώνει την Ελλάδα, όπου υπάρχει μικρασιατικός ελληνισμός, και να μαζεύει αντικείμενα. Έγγραφα, ενδύματα, βιβλία, στολές, έπιπλα… Θράκη, Μακεδονία, νησιά, Στερεά….Ποτέ δεν κουραζόταν, ποτέ δεν βαρυγκομούσε. Άλλωστε την έτρεφε το Όραμα της Ιωνίας !!!
Γιατί η γιαγιά Φιλιώ έζησε τρεις αιώνες με μοναδικό της σκοπό προτού να κλείσει τα μάτια της να μπορέσει κάποτε να εκθέσει τα όσα κατάφερε να διασώσει κατά τη διάρκεια της ζωής της….τρεις αιώνες ήταν αυτοί, δεν ήταν λίγο…..
Κι έτσι κι έγινε….
Το Μουσείο Μικρασιατικού ελληνισμού
“ΦΙΛΙΩ ΧΑΙΔΕΜΕΝΟΥ” στην Νέα Φιλαδέφεια κάποτε έγινε πραγματικότητα.
Χώρος μνήμης και μιας ιδιόρρυθμης αφήγησης μέσα από όσα είδε και έζησε στο διάστημα 3 αιώνων η γιαγιά Φιλιώ, από τότε που γεννήθηκε σε μια γωνιά της Μικρασιατικής γης έως τότε που εξαναγκάστηκε όπως και τόσοι άλλοι να πάρει το δρόμο της προσφυγιάς. Κι όταν βεβαιώθηκε πως τα ιερά κειμήλια βρίσκονταν πια φυλαγμένα σε ασφαλές σημείο….τότε έκλεισε τα μάτια της ήσυχη…. (Απρίλιο του 2007 έγιναν τα εγκαίνια της επανέκθεσης της συλλογής της και στις 7 Ιουνιου του 2007 η γιαγιά Φιλιώ ταξίδεψε για τη νήσο των Μακάρων)
Κάπου σε μια γωνιά του Μουσείου η γιαγιά Φιλιώ έχει εναποθέσει λίγο χώμα από την Αναξαγόρειο Σχολή το οποίο συνέλλεξε σε ένα ταξίδι της στη γενέτειρά της στα Βουρλά της Μ. Ασίας….έτσι….όπως έλεγε….ώστε το ιερό χώμα της γενέτειράς της να στεριώσει τη συλλογή της….
«Οσο ζω κι αναπνέω δεν θα σταματήσω ποτέ να μιλώ για όσα ζήσαμε οι Ελληνες της Σμύρνης, της Μικράς Ασίας, με τη Φωτιά, τον διωγμό, τον ξεριζωμό μας από τα άγια χώματα, την καταδίκη σε προσφυγιά… Αυτά τα μάτια ώσπου να κλείσουν, θα βλέπουν μπροστά τους τα όσα έγιναν, και δεν συμφέρουν, και το στόμα μου θα μιλά για το άδικο του Ελληνισμού και θα ζητά την επιστροφή εκεί που είδαμε το φως, που μεγαλώσαμε, προκόψαμε, για να χαθούν όλα μέσα στον καπνό και στη φωτιά»…

Γυναίκα – ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ

Γυναίκα, αν θες αντρίκεια να δουλέψεις
για τον ξεσκλαβωμό σου, δε σε φτάνει
να κάψεις, να σκορπίσεις, να ξοδέψεις
το χρυσάφι, τη σμύρνα, το λιβάνι
στο νέο βωμό. Μέσα σου πρώτα κάψε
το τριπλό ξόανο που τους δούλους κάνει,
Συνήθεια, Κέρδος, Πρόληψη. Και σκάψε,
και του παλιού καιρού τα παραμύθια,
κι ας ειν’ όμορφα, μια για πάντα θάψε.
Α! τα μεστά καμαρωτά σου στήθια
βραχνάς τα πνίγει, πνίχ’ τον, πολεμίστρα
για την Αγάπη και για την Αλήθεια.
Πάντα μαζί σου κ’ η Ομορφιά η μεθύστρα.

ΠΗΓΗ https://www.haniotika-nea.gr/