Δεν φταίνε μόνο τα ψάρια για την πρόσληψη υδραργύρου που απειλεί την υγεία και την ανάπτυξη του εγκεφάλου – Νέα μελέτη

Η έρευνα που δείχνει ότι ο υδράργυρος φτάνει στον άνθρωπο και μέσω του αέρα και των φυτικών τροφών, αμφισβητώντας προηγούμενες αντιλήψεις

Μέχρι σήμερα, η κυρίαρχη αντίληψη ήταν ότι η έκθεση του ανθρώπου στον επικίνδυνο για την υγεία υδράργυρο γινόταν κυρίως μέσω της κατανάλωσης ψαριών, καθώς θεωρούνταν η κύρια οδός εισόδου του μετάλλου στην τροφική αλυσίδα. Η προσοχή της επιστήμης και των πολιτικών υγείας είχε εστιάσει σε αυτήν την πτυχή, με στόχο την προστασία των πληθυσμών μέσω της παρακολούθησης και του περιορισμού της πρόσληψης ψαριών υψηλής συγκέντρωσης υδραργύρου. Ωστόσο, νέα δεδομένα αμφισβητούν αυτή τη μακροχρόνια αντίληψη, υποδεικνύοντας ότι ο υδράργυρος φτάνει στον οργανισμό και μέσω άλλων οδών, όπως ο αέρας και τα φυτικά τρόφιμα.

Τα τελευταία είκοσι χρόνια, η τιμή του χρυσού στις διεθνείς αγορές έχει αυξηθεί δέκα φορές, καθιστώντας τον το απόλυτο ασφαλές καταφύγιο σε έναν κόσμο αβεβαιότητας. Η αυξημένη ζήτηση, όμως, έχει σοβαρό περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος. Η εξόρυξη χρυσού, ακόμη και νόμιμη, επηρεάζει το περιβάλλον και την υγεία των τοπικών κοινοτήτων, ενώ τα παράνομα μεταλλεία, συχνά μικρής κλίμακας και ανεξέλεγκτα, μολύνουν το περιβάλλον και τροφοδοτούν φτώχεια, συγκρούσεις και εγκληματικότητα. Κεντρικό πρόβλημα είναι η χρήση υδραργύρου στην εξόρυξη. Το νευροτοξικό αυτό μέταλλο διαχέεται εύκολα στο νερό, στο έδαφος και στον αέρα, επηρεάζοντας τον εγκέφαλο και την ανάπτυξη του εμβρύου. Η μόλυνση των βρώσιμων φυτών, που αποτελούν βασική τροφή για τις τοπικές κοινότητες, υποτιμάται, ενώ η κύρια πηγή δεν είναι μόνο το νερό ή το έδαφος, αλλά ο ίδιος ο αέρας, που είναι δύσκολο να αποκατασταθεί. Η μόνη λύση θα ήταν το κλείσιμο των παράνομων μεταλλείων ή η αυστηρή διαχείριση του υδραργύρου, κάτι δύσκολο σε περιοχές με φτώχεια και πολέμους.

Επιστημονική επιβεβαίωση των παραπάνω προέρχεται από μια μελέτη που διεξήγαγε μια διεθνής ομάδα Νιγηριανών και Βρετανών ερευνητών, σε συνεργασία με την European Geosciences Union (EGU), έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που προάγει τη μελέτη του κλίματος, του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων. Οι επιστήμονες ανέλυσαν ιστούς φυτών όπως η κασάβα, τα φιστίκια και το καλαμπόκι, εξετάζοντας τα φύλλα, τα ξυλώδη μέρη και τις ρίζες τους, παράλληλα με δείγματα αέρα και εδάφους από δύο αγροκτήματα στη Νιγηρία. Το πρώτο αγρόκτημα βρισκόταν περίπου 500 μέτρα από ένα παράνομο μεταλλείο χρυσού, ενώ το δεύτερο περίπου οκτώ χιλιόμετρα μακριά από το ίδιο μεταλλείο.

Για την ακριβή ποσοτικοποίηση του υδραργύρου και της προέλευσής του, οι ερευνητές ανέλυσαν ένα σταθερό ραδιοϊσότοπο, καθώς και τις ανόργανες και οργανικές μορφές του, όπως το μεθυλυδράργυρο. Τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν την παρουσία υδραργύρου τόσο στον αέρα όσο και στο έδαφος, με συγκεντρώσεις που διέφεραν κατά δέκα έως πενήντα φορές μεταξύ των δύο αγροκτημάτων, ενώ οι συγκεντρώσεις κοντά στο μεταλλείο ήταν ακόμη υψηλότερες. Φάνηκε σαφής συσχέτιση μεταξύ της εγγύτητας στο μεταλλείο και της μόλυνσης.

Η ανάλυση αποκάλυψε επίσης ότι η κύρια πηγή μόλυνσης των φυτών είναι ο αέρας. Τα υψηλότερα επίπεδα υδραργύρου παρατηρήθηκαν στα φύλλα, τα οποία είναι εκτεθειμένα στην ατμόσφαιρα και απορροφούν τον υδράργυρο μέσω της διαδικασίας της φωτοσύνθεσης. Στις ρίζες και στα ξυλώδη μέρη ο υδράργυρος προέρχεται κυρίως από το έδαφος και απορροφάται σε χαμηλότερες συγκεντρώσεις.

Η συγκέντρωση του μεθυλυδραργύρου στις μετρήσεις παρέμεινε κάτω από τα ασφαλή όρια (λιγότερο από 1% κατά βάρος), αν και δεν υπάρχουν μακροχρόνιες αξιολογήσεις για την επίπτωση της χρόνιας έκθεσης. Τα ευρήματα αυτά αμφισβητούν τη βασική υπόθεση της διεθνούς σύμβασης του Minamata ότι ο υδράργυρος εισέρχεται στην τροφική αλυσίδα κυρίως μέσω του ψαριού. Η μελέτη στη Νιγηρία δείχνει ότι η κατάσταση είναι πιο πολύπλοκη και ότι η παρουσία υδραργύρου στον αέρα και στις φυτικές τροφές πρέπει να αξιολογείται με ιδιαίτερη προσοχή.

Ιδιαίτερα στις φτωχές κοινότητες που βασίζονται σε τοπικά προϊόντα για τη διατροφή τους, η αναγνώριση της μόλυνσης από αέρα και φυτά είναι κρίσιμη. Το πρόβλημα αφορά πλέον εκατομμύρια ανθρώπους σε όλη τη Νότια Αμερική, την Ασία και την Αφρική, και τροφοδοτείται από τη διαρκή ζήτηση για χρυσό και τις συνέπειες της ανεξέλεγκτης εξόρυξής του.

ΠΗΓΗ https://cibum.gr/