Μαλάχ’ – από το αρχαίο μαλακτός
Απο την Παναγιωτα Ιωακειμιδου
Το ποντιακό μαλάχ’ ήταν από τα πιο απλά και ταπεινά φαγητά των παλιών νοικοκυριών, μα συνάμα γεμάτο μνήμη. Έπαιρναν λίγο αλεύρι, το φρυγάνιζαν ώσπου να χρυσίσει, το ανακάτευαν με νερό ή λάδι και το έπλαθαν σε μαλακή, κυλινδρική μορφή. Το έβαζαν σε βαθύ πιάτο και το έτρωγαν με μέλι, ζάχαρη ή και σκέτο με βούτυρο. Ένα φαγητό της φτώχειας, μα και της επιμονής, απ’ αυτά που κρατούν τον άνθρωπο ζωντανό με τα λιγότερα.
Η λέξη μαλάχ’, ανάγεται στο αρχαίο μαλακτός, παράγωγο του ρήματος μαλάσσω (ζυμώνω, μαλακώνω, κατεργάζομαι με τα χέρια).
Στην αρχαία γλώσσα, μαλακτός σήμαινε «το μαλακωμένο, το εύπλαστο, το δουλεμένο», και απαντά ήδη στον Όμηρο, π.χ. σίδηρος μαλακτός — ο σίδηρος που δεν είναι πια σκληρός, γιατί κατεργάστηκε στη φωτιά. Από την ίδια ρίζα προέρχονται οι λέξεις μαλακός, μαλάκωμα, μαλάκτης (ο ζυμωτής).
Η φωνητική εξέλιξη μαλακτός → μαλάχ’ είναι φυσική: το σύμπλεγμα -κτ- απλοποιήθηκε σε -χ-, ενώ το τελικό -ος αποβλήθηκε, όπως συμβαίνει συχνά στη δημώδη ποντιακή. Έτσι η αρχαία λέξη επιβίωσε, μεταμορφωμένη, μέσα στη γλώσσα της καθημερινής ανάγκης.
Το μαλάχ’, λοιπόν, δεν είναι απλώς ένα φτωχικό έδεσμα. Είναι ένα μικρό γλωσσικό απολίθωμα που μαρτυρεί τη συνέχεια της ελληνικής, η ίδια ρίζα που περιέγραφε τον «μαλακτό σίδηρο» στον Όμηρο, έφτασε να δώσει όνομα στο καβουρδισμένο αλεύρι του Πόντου.
Η γεύση, όπως και η γλώσσα, έχει μνήμη βαθύτερη από τον χρόνο.
Το σχόλιο σας θα δημοσιευθεί αφου εγκριθεί πρώτα απο τον διαχειριστή για την αποφυγή υβριστικού η προσβλητικού περιεχομένου.
Greek
Arabic
Chinese (Simplified)
Dutch
English
French
German
Italian
Japanese
Portuguese
Russian
Spanish