Οι Ποσειδωνιάται του Καβάφη και η Ποντιακή Διάλεκτος
Aπο την Παναγιωτα Ιωακειμιδου
Μια γλώσσα δεν πεθαίνει όταν πάψουν να τη γράφουν·
πεθαίνει όταν πάψουν να τη μιλούν.
Στην Ευρώπη μιλιούνται σήμερα περίπου 200 γλώσσες και 2.000 διάλεκτοι.
Οι περισσότερες βρίσκονται σε Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία και Αγγλία — κι εκεί, κάθε διάλεκτος θεωρείται «ιστορική μνήμη» και προστατεύεται.
Εμείς, αντίθετα, συχνά τις θεωρήσαμε «στρέβλωση» της καθαρής γλώσσας.
Κι όμως, οι διάλεκτοι είναι ρίζες· κρατούν μέσα τους ιστορία, μνήμη, ταυτότητα.
Η δική μας γενιά —η τρίτη— μεγάλωσε με την Ποντιακή ως μητρική.
Δεν ανησυχούσαμε τότε· νομίζαμε πως αρκούσαν οι χοροί, τα φαγητά, τα γλέντια.
Μα οι νεότεροι δεν την ακούν πια, δεν τη μιλούν, δεν τη νιώθουν.
Κι αν δεν δημιουργήσουμε νέους ομιλητές,
θα καταντήσουμε κι εμείς οι Ποσειδωνιάται του καιρού μας.
«Την γλώσσα την ελληνική οι Ποσειδωνιάται
εξέχασαν, τόσους αιώνας ανακατεμένοι
με Τυρρηνούς, και με Λατίνους, κι άλλους ξένους.»
Ο Καβάφης μίλησε για τη λήθη της γλώσσας — και μαζί για τη λήθη της ψυχής.
Οι Ποσειδωνιάται θυμούνταν ότι ήταν Έλληνες,
μα δεν μπορούσαν πια να μιλήσουν ελληνικά.
Μόνο μια φορά τον χρόνο έκαναν «ελληνική γιορτή»
κι αναπολούσαν τη γλώσσα των προγόνων τους σαν χαμένο τραγούδι.
Σήμερα κινδυνεύουν όλες οι «μικρές» γλώσσες·
και μαζί τους, τα ιδιώματα και οι διάλεκτοι που κουβαλούν αιώνες ιστορίας.
Η Ποντιακή δεν είναι παρεκτροπή·
είναι αρχαϊκή φλέβα του ελληνισμού.
Αν δεν τη διδάξουμε,
αν δεν τη βάλουμε στα στόματα των παιδιών μας,
θα χαθεί — κι μαζί της όσα κουβαλά:
πολιτισμό, ήθη, έθιμα, τραγούδια, τρόπο ζωής.
Ας σταθούμε λίγο και ας στοχαστούμε.
Ας δώσουμε προτεραιότητα στη γλώσσα μας,
στην ιστορία και στον πολιτισμό μας.
Και όπως έλεγε η αείμνηστη μάνα μου:
«Ατά τα χορολαγγέματα κοιλία ΄κί γομών’νε.»
(Αυτά τα χοροπηδήματα δε γεμίζουν την κοιλιά.)
Ήρθε η ώρα να γεμίσουμε ξανά την ψυχή μας —
με λόγο ποντιακό.
Γιώτα Ιωακειμίδου – Φιλόλογος, ερευνήτρια Ποντιακής Διαλέκτου
Για το VIAM365
Το σχόλιο σας θα δημοσιευθεί αφου εγκριθεί πρώτα απο τον διαχειριστή για την αποφυγή υβριστικού η προσβλητικού περιεχομένου.
Greek
Arabic
Chinese (Simplified)
Dutch
English
French
German
Italian
Japanese
Portuguese
Russian
Spanish