vima365

Έχεις αναρωτηθεί ποτέ ποιος ποταμός περνούσε κάτω από το γεφύρι που ανακαλύφθηκε στη σιδηροδρομική γραμμή της Ελευσίνας;

Αυτή η σκέψη δεν έλεγε να φύγει από το μυαλό μου, μέχρι που θυμήθηκα τον περίφημο χάρτη του Καουπερτ, που εκδόθηκε το 1895. Εκεί βρήκα την απάντηση: κάτω από το γεφύρι κυλούσε ο κεντρικός κλάδος του Κηφισού.

Στην κλασική περίοδο, ο ποταμός κατέβαινε από τη σημερινή οδό Δήμητρος, περνούσε ακριβώς έξω από τα τείχη του αρχαιολογικού χώρου και κατέληγε στη θάλασσα. Ο χάρτης του Καουπερτ δείχνει πως το 1890 ο Κηφισός ακολουθούσε την οδό Δήμητρας, παράλληλα με το αρχαίο υδραγωγείο. Λίγο πριν από τη σημερινή οδό Ιωάννου Αγάθου, έστριβε αριστερά (Ρωμαϊκη εκτροπή) και περνούσε κάτω από το γεφύρι της σιδηροδρομικής γραμμής.

Από εκεί, ο ποταμός συνέχιζε την πορεία του και συναντούσε παρακάτω την Ιερά Οδό. Είναι πολύ πιθανό ότι στο σημείο όπου σήμερα βρίσκονται τα φανάρια της Ηρώων Πολυτεχνείου υπήρχε ένα δεύτερο γεφύρι.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ακριβώς στο σημείο της εκτροπής του ποταμού υπάρχει ένα αρχαίο πηγάδι που σχετίζεται με το υδραγωγείο , το οποίο βρίσκεται σκεπασμένο με περίφραξη μέσα στο δημοτικό πάρκινγκ, κάτι που επιβεβαιώνεται και από σχετικές φωτογραφίες.

Ο Κηφισός, όμως, δεν είχε μόνο έναν κλάδο. Δύο ακόμα παραπόταμοι του διέσχιζαν την αρχαία πόλη: ο ένας κατέβαινε από τη σημερινή οδό Γέλας και μέσω της σημερινής οδου Ωκεανίδων κατέληγε στην θάλασσα ενώ ο άλλος κλαδος κατέληγε στο σημείο όπου σήμερα εκβάλλει ο ποταμός διπλα απο την Χαλυβουργική.

Συμπερασματικά, τρεις διαφορετικοί κλάδοι του Κηφισού διέσχιζαν την αρχαία Ελευσίνα, Όλοι οι κλάδοι σήμερα έχουν διοχετευθεί στον κλαδο της Χαλυβουργικης προκειμένου ο ποταμός να ρέει εκτός κατοικημένης περιοχής.

Από την αρχαιότητα μέχρι και το 1890 οι σημερινές οδοί Δήμητρος, Γέλας και Ωκεανίδων ήταν κλάδοι του Κηφισού.

Εκτός από την Ιερά Οδό, ένας ακόμα σημαντικός αρχαίος δρόμος της πόλης ήταν η σημερινή οδός Ιωάννου Αγάθου.

Ο Καουπερτ στον χάρτη του δεν έχει σημειώσει το γεφύρι της σιδηροδρομικής γραμμής, γεγονός που σημαίνει ότι το 1895 το γεφύρι είχε ήδη καταχωθεί από τις εργασίες του σιδηροδρόμου.

Αντίθετα στον χάρτη βλέπουμε ότι ο Καουπερτ έχει σημειώσει την Γέφυρα Ανδριανού στην είσοδο της πόλης.Συνεπώς ο ισχυρισμός ότι την γέφυρα του Αδριανού την ανακάλυψε ο αρχαιολόγος Τραυλός την δεκαετία του 50 είναι εσφαλμένος.

Έρευνα Επιμέλεια Δ. Αντωνοπουλος

Πηγή χάρτη: Kaupert 1895